Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



maandag 5 februari 2018

Marieke Lucas Rijneveld over De avond is ongemak, VPRO Boeken, 4 februari 2018


Gereformeerd gezin ontspoort na dood oudste zoon

Ruim een jaar geleden praatte Jeroen van Kan in een uitzending rond de Nacht van de poëzie met Marieke Rijneveld (1991) over rouw in het leven naar aanleiding van haar gedicht Hol genoeg om een echo te verbergen uit haar debuutbundel Kalfsvlies (2016). Inmiddels heeft ze, zoals ze in het laatste gedicht Oudjaar Kanaleneiland al liet doorschemeren, de voornaam Lucas toegevoegd aan haar naam en haar eerste roman geschreven over een gereformeerd gezin dat ontspoord na de dood van de oudste zoon Matthies. Carolina Lo Galbo praat daarover met haar.

Lo Galbo vraagt Rijneveld een fragment voor te lezen.
Rijneveld heeft een passage gekozen uit het begin van het boek waarin de zoon over de ontsteltenis in het gezin na het overlijden van Matthies, die uit schaatsen is gegaan maar niet terugkwam. De gezinsleden gaat allen op hun eigen manier om met het verlies. De tienjarige zus Jas registreert dat bij haarzelf, haar ouders, haar broer Obbe en haar zusje Hanna. Zelf heeft ze ook een boerenachtergrond, alleen waren haar ouders geen veetelers zoals de ouders van Jas. Rijneveld zegt dat de rouw als de lucht van gier introk in de gezinsleden. Jas was zelf bang voor ziektes die haar zouden kunnen treffen en wilde samen met Hanna ontsnappen. Jas voelt zich ook verantwoordelijk voor haar ouders. Ze wil voorkomen dat haar moeder zich iets aandoet door magisch denken, bijvoorbeeld dat haar moeder niet eet omdat ze onderduikers in de voorraadkelder heeft verstopt.

Lo Galbo merkt op dat er thuis niet over de dood gesproken mag worden.
Rijneveld zegt dat de ouders het druk hebben met een uitbraak van mond-en-klauwzeer en niet over hun emoties kunnen praten. De kinderen groeien op als wilde dieren. Obbe brengt een hamster om zeep om de dood te begrijpen, zij wapent zich tegen de buitenwereld in een jas en probeert samen met Hanna te ontsnappen naar de Overkant waar het beter zou zijn en een Boudewijn de Groot achtig figuur hen zou opvangen.

Lo Galbo zegt dat haar gedichtenbundel Kalfsvlies ook al over rouw ging.
Rijneveld antwoordt dat ze zelf een broer van twaalf had die overleed toen ze drie jaar oud was. In het gedicht Hol genoeg om een echo te verbergen verwijst ze daar letterlijk naar. Ze had al een idee om het thema uit te diepen in een roman, maar het duurde vier jaar voordat ze daarmee klaar was. Zij werd geïnspireerd door thema’s die Jan Wolkers behandelt, al schrijft ze eerder over geloofstwijfel dan geloofsafval. Het geloof is in het gezin niet alleen een negatieve factor, want er bestaat de hoop dat God, die neemt en geeft, Matthies terug zal brengen. Jas raakt ook nog verstopt door de hele toestand. De laatste versie schreef ze in bed omdat ze daar minder last had van haar innerlijke criticus die vond dat ze na het lovend besproken Kalfsvlies wel met iets goeds moest komen.

Lo Galbo vraagt of ze de mening van haar ouders vreest.
Rijneveld zegt dat het gezin in het boek niet gelijkgesteld kan worden met het gezin waarin ze opgroeide, maar dat er wel overeenkomsten zijn. Jas ging haar eigen weg en raakte vervreemd van zichzelf en anderen. Ze heeft een poster van Wolkers boven haar bureau hangen die vriendelijk kijkt als ze goed geschreven heeft. Ze vond op haar negentiende dat ze Terug naar Oegstgeest wel kon lezen omdat haar vader had opgebiecht dat hij vroeger stiekem Ik, Jan Cremer las. Haar ouders hebben het boek nog niet gelezen. Ze vond het leuk om over haar jeugd te schrijven en vindt het jammer dat het af is. Ze voelt zich kwetsbaar over de recensies, maar kan in ieder geval tevreden zijn met de bespreking van Yolanda Entius (Trouw, 3 februari 2018).

Hier mijn verslag van het gesprek van Jeroen van Kan met Rijnveld over Kalfsvlies, hier een hele positieve recensie van Yolanda Entius, hier een leesfragment op Athenaeum Boekhandel.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten