Amerikaanse beschrijft de wereld op zijn kop
De derde roman van Nell Zink in achttien maanden - na haar
debuut De rotskruiper en Misplaatst, die ze allebei in drie weken
tijd schreef - heet Nicotine en wordt
een verslavende roman genoemd over de werkloze Penny uit Columbia, die ooit op een
vuilnisbelt gevonden is en tegen haar bijzondere familie rebelleert door
gewoon normaal te zijn. Haar veertigjarige moeder is lid van een
Zuid-Amerikaanse indianenstam, haar vader een joodse sjamaan. Na diens
overlijden op 82-jarige leeftijd erft Penny zijn geboortehuis dat in staat
van verval verkeert. Ze ontdekt dat het gekraakt is door een woongroep die het
de naam Nicotine gegeven hebben en
dat die vecht voor de rechten van rokers. De wereld op zijn kop dus als het
ware. Jeroen van Kan voelt haar daarover aan de pols in een gesprek dat bol
staat van de misverstanden, maar daarom nog niet onaardig is om naar te kijken.
Van Kan merkt op dat het boek, ondanks de aardige poging die
hij daartoe doet, moeilijk samen te vatten is.
Zink antwoordt dat het om honderdvijf korte scènes gaat die
als een stel estafettelopers het plot steeds doorgeven. De bedoeling daarvan is
dat de lezer zelf ook voortgaat. Ze begon de roman als een vormexperiment dat
zich kon meten met een televisieserie waarin de lezer veel visuele informatie
krijgt. Ze wilde in ieder geval hetzelfde effect bereiken in een decor dat
weinig afwisseling kent en waarin de conflicten tussen de personages centraal
staat. Een schrijver moet volgens haar heel wat presteren om hetzelfde te
bereiken. Haar oogmerk was om het medium televisie te ontmaskeren.
Van Kan vraagt zich af of fictie op de eerste plaats bedoeld
is om mensen te vermaken.
Zink zegt dat ze beïnvloed is door het anarchistische
denken, dat wil dat men leest op basis van vrijwilligheid, hen graag een
handreiking doen en hen geven wat ze graag willen hebben. Ze noemt clickbait op
internet die hetzelfde doet, namelijk misleidende koppen gebruikt om de
aandacht van de lezer vast te houden.
Van Kan vraagt haar naar de functie van katten in haar boek.
Zink kan zich niet herinneren dat er een kat voorkomt in Nicotine en als Van Kan volhoudt van
wel, wil ze gaan staan en vraagt ze of de ware Nell Zink zich bekend wil maken.
Daarna zegt ze dat ze een literair agent heeft die haar teksten nog eens leest.
Van Kan begint vervolgens over Penny, maar Zink is nog niet
klaar met clickbait en vertelt over een leraar filosofie die stelde dat vermaak
helpt om tegen de gangbare orde in te gaan. Dat is in Nicotine bijvoorbeeld het
geval als de naakte dertienjarige Penny in een zweethut ligt terwijl er een
eveneens naakte groep mannen met toortsen op haar af komt. Ze gebruikt dit
voorbeeld om aan te geven dat je een gevoel van ongerustheid moet zaaien als je
een boodschap wilt overbrengen. Tegelijk wil ze al te goedkope trucs, zoals in
de winnaar van de Prix Concourt, The
perfect nanny, liever uit de weg gaan. In die roman is in de eerste zin de
baby dood en vecht een driejarige voor haar leven.
Van Kan zegt dat Penny niets over haar afkomst weet.
Zink zegt dat de lezer bepaalde verwachtingen heeft, maar
dat het gewone leven anders in elkaar zit en dat daarin hele onverwachte dingen
gebeuren. Dat laatste laat ze ook in haar boek plaatsvinden.
Van Kan zegt dat de lezer meer getroost wil worden dan het
absurde ingevoerd.
Zink wil de lezer iets laten meemaken. Ze noemt seks als
voorbeeld, dat in het gewone leven niet zo heel opwindend blijft, maar dat in
een boek heel boeiend kan blijven.
Van Kan vindt het jammer dat de tijd te kort is om op de
inhoud in te gaan.
Zink antwoordt dat het niet erg is als de lezer niet weet
waar het boek over gaat. Dat is zelfs de bedoeling. Ze noemt een aantal
onderwerpen die ter sprake komen zoals de Amerikaanse manier van sterven, het
verzet tegen de gevestigde orde en de vraag of dat het waard is, leugens en
bedrog en de grenzen van de vrijheid.
Hier
leest Nell Zink voor uit haar boek in boekhandel Politics and Prose in Washington D.C.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten