Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zondag 21 januari 2018

De donut economie, Tegenlicht, 26 november 2017


Een nieuwe Keynes staat op en promoot het planetair bewustzijn

Regisseur Alexander Oey polst de Britse econome Kate Raworth, onderzoeker bij het Environmental Change Institute in Oxford over haar ideeën over een andere kijk op de economie. De huidige is volgens Raworth verouderd en niet aangepast aan de eisen van onze tijd. De sociale ongelijkheid, die door de groei economie vergroot wordt, dupeert de grote meerderheid van de bevolking en put de aarde op een gevaarlijke manier uit. Ze heeft een model ontwikkeld, gelijkend op een donut (zie foto), waarbij de welvaart dusdanig verdeeld is dat iedereen daarvan de vruchten plukt. Het gesprek met Raworth wordt voornamelijk gevoerd naar aanleiding van fragmenten uit eerdere Tegenlicht uitzendingen. In het begin speelt Oey voor de advocaat van de duivel door te zeggen dat het toch goed gaat met de economie en dat we daardoor tevreden kunnen zijn. 

De economische voorspoed is volgens Raworth vooral slecht voor het milieu. Ze staat bij het schilderij De anatomische les van Rembrandt en vertelt dat de fascinatie van toen voor de werking van het menselijk lichaam doorgetrokken kan worden naar de huidige tijd waarin we steeds meer doordrongen zijn van de voorwaarden waaronder ons planetair lichaam werkt. Aan de hand van onze omgang met afval kunnen we zien dat de groei economie zijn grenzen heeft. Het liefst worden we daarmee niet geconfronteerd maar we kunnen onze ogen daar steeds minder voor sluiten. Het idee dat meer beter is leidt tot een ramp. Ook in de natuur is er geen oneindige groei maar wordt die afgewisseld met sterven. De productie van olie is een van de pijlers waarop de groei economie steunt. Door de zeespiegelstijging worden onschuldige inwoners van eilanden de dupe van onze hebzucht

De donut laat een ander beeld zien van een economie gebaseerd op de vervulling van onze primaire behoeften zonder onze planeet verder te belasten. Raworth laat zien hoe erg de toestanden zijn in de kledingindustrie en hoe het beter kan. Tegenwoordig worden de lasten afgewenteld op de werkers die veel te lang moeten werken voor een schamel loon. Volgens Raworth heeft Adam Smith al gewaarschuwd voor de gevolgen van het geestdodende werk in de fabrieken, waar iedereen uitgeput raakt, net als de planeet. In de circulaire economie worden de grondstoffen hergebruikt en opnieuw in het productieproces opgenomen, zoals we zien op het gebied van jeans die door de klant gehuurd worden en weer worden teruggebracht waarna de stof versneden wordt en gebruikt wordt om er nieuwe broeken van te maken. De nieuwe vorm van productie is weliswaar nog maar een druppel op de gloeiende plaat maar men moet ergens beginnen zegt Raworth. Elk zaadje is er een.

Recycling vormt de basis van de circulaire economie. Raworth denkt dat onze kinderen het later onvoorstelbaar vinden dat we wegwerpplastic gebruikten. In de aflevering Vuil goud uit 2015 zagen we dat men in België druk bezig is om oude mobieltjes te verwerken voor hergebruik. De ontwikkeling van een eerlijke telefoon is nog niet zo gemakkelijk. Bas van Adel kreeg dat in ieder geval niet van de grond, zoals we in De eerlijke onderneming (2016) zagen. Raworth zegt daarbij het moeilijk is om het alleen te doen en dat het een inspanning van ons allen vraagt, waarbij iedereen naar vermogen kan meehelpen, de overheid door wetgeving te maken, investeerders door te investeren in duurzame projecten, de burger door bewust met goederen om te gaan, alleen het meest noodzakelijke te kopen en daarbij te letten op duurzaamheid. In De slimme staat (2015) zagen we dat de Deense staat de komst van innovatieve bedrijven stimuleert en daarmee de duurzame en sociale economie aanjaagt.

Raworth eindigt met een beeld van een kitesurfer die gebruik maakt van de wind en de golven om zich een weg te banen. Ze vindt dit een mooie analogie met het toekomstige Bruto Binnenlands Product, dat wendbaar is op en neer golft zoals de surfer met veel plezier doet.

Hier meer informatie over de uitzending op de site van Tegenlicht, waaronder een tweet van Dolf Jansen om toch vooral naar deze aflevering te kijken in verband met de groei en de toekomst van onze planeet, hier mijn verslag van Vuil goud, hier dat van De eerlijke onderneming, hier dat van De slimme staat.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten