Beroemde Chinese kunstenaar strijdt door
Ai Wei Wei: the fake
case van Andreas Johnsen kan gezien worden als een voorzetting van de
eerdere documentaire Ai Wei Wei: never
sorry uit 2012 van Alison Klayman. Inmiddels heeft Ai Wei Wei drie maanden
detentie erop zitten, zogenaamd vanwege belastingontduiking, en krijgt hij
huisarrest tot juni 2012. The fake case
oogt als een crimi met een rustige, lichamelijk zwakke, maar geestelijk sterke
hoofdrolspeler.
In het begin van de documentaire onthoudt hij zich van
commentaar omdat hij voorwaardelijk vrij is. Over aandacht heeft Ai Wei Wei
niet te klagen. Het tijdschrift Art Review vond hem de meest invloedrijke
persoon in de kunstwereld. Hij skypt met bevriende relaties in New York en schrijft
een fel essay in Newsweek. Buitenlandse journalisten tuimelen in Beijing over
hem heen, maar hij wimpelt veel af. In China krijgt hij veel aandacht. Daarom
hoeft hij ook niet zo nodig naar het buitenland. De Deen Andreas Johnsen kreeg
in de periode tot het einde van zijn huisarrest genoeg ruimte om hem te volgen.
Bijvoorbeeld terwijl Ai Wei Wei met zijn zoon is, die hij
samen met Wang Fen heeft en die hij dagelijks bezoekt. Of terwijl hij televisiebeelden
van zijn zaak terugkijkt. Hij belt met zijn vroegere bewakers, nodigt hen zelfs
bij hem uit, want zij zijn net zo goed slachtoffers van het systeem van bevelen
en opvolgen van bevelen. Zijn moeder die eerder de internering van haar man
meemaakte is bezorgd over haar zoon en vooral over haar kleinzoon, dat die
straks als wees door het leven moet gaan.
Het bedrijf van Ai Wei Wei, Fake LTD, wordt beschuldigd van
belastingontduiking van 2 miljard euro. Ai Wei Wei praat met zijn advocaten die
spreken van reputatieschade als hij het proces verliest, maar dat vindt hij
niet erg.
Hij loopt met een kunsthandelaar vanuit zijn appartement,
die zich vlakbij de Amerikaanse ambassade bevindt, naar zijn atelier en toont
hem een portret van naakte mensen, dat hij maakte uit woede omdat naaktheid
werd gelijkgesteld met pornografie. Hij wandelt voor zijn gezondheid, niet
zoals eerder in een park maar over een groot parkeerterrein, omdat hij dan kan
zien of hij gevolgd wordt. Hij vertelt Johnsen dat hij zijn geheugen achteruitgegaan
is en dat hij slecht slaap met wilde dromen. Hij is bezig met de installatie S.A.C.R.E.D.
waarin hij zijn gevangenissituatie simuleert met bewakers, die altijd diagonaal
door zijn cel heen liepen en hem daarmee stoorden tijdens zijn slaap (zie foto).
Na het Chinese Nieuwjaar worden de advocaten bedreigd. Slechts
een van hen gaat door. Ai Wei Wei vertelt een buitenlandse journalist dat hij
door moet gaan met zijn strijd, al is die wel beangstigend, omdat hij zich
anders wel dood kan verklaren. Om in beroep te gaan moet Ai Wei een borgsom
betalen van 1, 25 miljoen euro. Hij krijgt ruim een miljoen binnen door
donaties, vooral van jongeren. Ai Wei Wei denkt dat het tot een revolutie komt
omdat de generatie uit de jaren tachtig zich niet zal schikken in de positie
van slaven. Hij streamt vanuit zijn huis op vier webcams om het zijn bewakers
gemakkelijker te maken hem in de gaten te houden. Op de vraag van Johnsen of
hij daarmee niet provoceert, antwoordt hij dat het zijn recht is om dit te
doen.
Het beroep wordt afgelast. De zaak tegen Ai Wei Wei dient op
de laatste dag. Hij mag de rechtszaak zelf niet bijwonen. Hij wordt kwaad op
agenten die op straat een cameraman molesteren. Zijn advocaat brengt na de
zitting verslag uit. Hij kreeg slechts een minuut voor zijn strafpleidooi en is
niet positief. De borgtocht wordt desalniettemin opgeheven, al krijgt Ai Wei
Wei zijn paspoort niet terug. Johnsen eindigt met een opname van Ai Wei Wei in
de douche. Eerder wilde een Amerikaans journalist hem interviewen en zei Ai Wei
Wei dat dit wel onder de douche kon, maar dat werd gezien als strijdig met het fatsoen.
De installatie S.A.C.R.E.D. was in 2013 te zien op de Biënnale in Venetië.
Het motto van de documentaire is van Pablo Picasso:
Schilderen is geen manier om je interieur te verfraaien, het is een
oorlogswapen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten