Presentatrice Dieuwertje Blok opent de zestiende editie in
het Diligentia-theater in Den Haag, omdat, zo vernemen we later van
juryvoorzitter Casper Markesteijn, de locatie in Dordrecht gerenoveerd zou
worden, hetgeen uiteindelijk niet zo was, maar volgend jaar wel zodat we dan
andermaal in Diligentia zullen samenkomen.
Dieuwertje praat met Markesteijn, verbonden aan de Stichting
Perspectief in Dordrecht en met Barthold Jongejan van Academica. Zij merkt op
de prijs van 15 duizend euro gezakt is naar 10 duizend euro. Jongejan zegt dat
het belangrijk is dat de prijs in stand blijft. Markesteijn leest zelf alle
debuten en zegt dat dat niet altijd leuk is omdat er ook printing on demand
tussen zit. Hij leest in ieder geval de eerste veertig à vijftig bladzijden.
Een ander jurylid noteert bijvoorbeeld ‘lectus interruptus p. 91’ .
We zien gefilmde portretten van de genomineerden en
gesprekjes met Dieuwertje. Zij zegt tegen Bart Vercauteren, die schreef over
een bombardement in de oorlog op zijn geboortedorp Mortsel, dat Vlamingen er
vaak met de prijs vandoor gaan, waarop Bart antwoordt dat dat een goede
traditie is. Dieuwertje vindt hem vanwege zijn stijl het wonder van Mortsel. Vercauteren schrijft
met ambitie maar niet uit ambitie.
Menno Lievers is wat dat betreft zijn tegenvoeter. Alles
staat bij hem in het teken van het schrijverschap, zelfs zijn studie medicijnen
en filosofie. Hij komt net bij de Nederlandse atletiekploeg vandaan. Hij liep
vroeger zelf de 800 meter. Hij heeft zijn roeping om arts te worden onderdrukt.
Hij had verloskundige geworden en praat daarover met Dieuwertje, een
ervaringsdeskundige.
Gerrie Hondius tekent onder andere voor Opzij en vindt de
literaire wereld heel anders dan de stripwereld: zij wordt meer serieus
genomen. Het tweede boek is moeilijker omdat ze weer de vrijheid voor zichzelf
moet scheppen. We zien beelden van haar rommelige atelier. Ze zegt dat ze hulp
heeft gehad van een structuurcoach om enige orde in de chaos te scheppen. Over
haar debuut zegt ze dat ze niet alle mannen heeft gehad. Ze was een tevreden
vrijgezel maar vond dat toch vreemd en schreef over het onderwerp om het te
onderzoeken.
Peter Buwalda heeft zijn baan als redacteur opgezegd om te
gaan schrijven. Hij werkte vier jaar onafgebroken aan zijn debuut was en vond
het meer werk dan zijn hele middelbare schooltijd bij elkaar. Zijn vrienden
hadden hem opgegeven. Elke dag loste hij problemen op en verzon er weer een
paar. Een baan is ook zwaar, zegt hij. Zijn boekenkast is beter geordend dan
zijn bestekla. Tijdens het schrijven luistert hij naar klassieke muziek. Hij
kocht ooit de inboedel van een winkel voor klassieke muziek op. De componisten
staan geordend op geboortejaar. Handig voor Triviant, zegt hij.
David Pefko schreef zijn debuut in vier maanden tijdens
heftige sneeuwval op een berg nabij Athene. Hij werkte in Griekenland in de
toeristenbranche. Hij schreef eerder verhalen die nooit af waren. Zijn debuut
bestaat uit twee verhalen die hij in elkaar gevlochten heeft. 1+1=3 zegt
Dieuwertje daarover. Hij houdt ook van koken. Dieuwertje praat met hem over de
juiste bereiding van carbonara.
Na de pauze met muziek van singer-songwriter Sanne
ondervraagt Margot Dijkgraaf van NRC de debutanten, die ze geen van allen
debutanten vindt, aan tafel over hun boeken.
Ze begint met De val van Hippocrates. De vragen die
Menno Lievers daarin stelt gaan over de mogelijkheid om het goede te doen
terwijl je zelf niet goed bent, zoals een medicus in het boek en ook over de
geoorloofdheid van euthanasie.
‘Bij jou zijn ze dood,’ zegt Margot over Het graf van de
voddenraper. Vercauteren ziet de begraafplaats als levende geschiedenis.
Het leven is een estafetteloop. Wij zijn de top van vele generaties door wie we
gedragen worden. Hij leerde over het bombardement van leerkrachten op school,
zag scheuren in hun huis en hoorde over een buurjongetje dat net zo oud als hij
zou zijn geweest. In het boek gaat het ook over een vader-zoon relatie. Margot
Dijkgraaf zegt dat het slot hoopvol is. Men moet zijn verlies nemen om door te
kunnen gaan.
David Pefko heeft anders dan Vercauteren in Levi Andreas
nauwelijks iets geschrapt. Op zijn website biedt hij T-shirts aan
met de tekst: Sommige mensen kunnen maar beter helemaal niet denken, ook in
damesmaten, zegt hij tegen Margot Dijkgraaf. Het is een sleutelzin van
hoofdpersoon Rosa, die na haar studie psychologie wil stoppen met nadenken. Ze
brengt haar dagen door in een strijkerij en wordt daaruit verlost door briefjes
in de kleding van Levi Andreas. Zij achtervolgt hem naar het einde van de
wereld. Pefko zelf heeft die reis nooit gemaakt. ‘Pure vrijheid heeft ook
nadelen,’ zegt Margo Dijkgraaf. ‘Alles valt uiteindelijk tegen,’ antwoordt
Pefko.
Peter Buwalda kan daarover meepraten. Vier jaar lang had hij
geen geld, maar dat soort tragiek kun je je laten aanleunen, zegt hij. Hij
wilde een dik boek schrijven waarin veel te verhapstukken was. Margot Dijkgraaf
moet bij Bonita Avenue denken aan Amerikaanse romanciers, die ook de
voorkeur hebben van Buwalda, zoals Philip Roth en John Updike.
De sociale mover Sigerius draagt de roman. Zelf begon
Buwalda met diens zoon Aaron die net zo oud was als hijzelf. Dochter Joni komt
in de porno industrie terecht, een belangrijk thema, zegt Buwalda, in deze tijd
van internet. Middelbare scholieren waren beschroomd daarover te praten. Dus
vond hij het wel een taak voor een romancier daarover te schrijven.
De omslag van Ik ontmoette een man is geheel
ontworpen door de vormgever, zegt Gerrie Hondius. Ze had het eerste ontwerp
afgekeurd. Ze ziet haar debuut als een zelfportret en kreeg uiteenlopende
reacties van mannen. Ze kon in haar teksten meer kwijt dan in tekeningen van mannen.
Ze leest enkele stukjes voor, die Margot Dijkgraaf heeft uitgekozen, waaronder
de ultrakorte: ‘Ik ontmoettte de ware. Ik wil hem nooit meer zien.’
Markesteijn vergelijkt de uit te reiken prijs met ruitersport
waarbij de grootste kanshebber net de prijs mist omdat hij de laatste balk
omstoot of met atletiek waarin de snelste 100 meter loper een valse start
maakt. Het verschil tussen alles of niets is piepklein. Over smaken valt te
twisten, maar de vakjury was het redelijk met elkaar eens over wat een goed
boek is. De mening van de kernjury week iets af van de mening van andere
lezers, die allen samen over het lot van de debutanten beslissen.
Ellen Heijmerikx, de winnares van vorig jaar, leest voor uit
de motiveringen van de inzenders.
Ze vraagt Gerrie Hondius of ze na deze avond tussen vier
mannelijke kandidaten, nog een extra deel gaat schrijven over een man. We nemen
afscheid van de een na de ander. Bart Vercauteren en Peter Buwalda blijven
over. Ze moeten langer dan u, lezer, wachten op de uitslag. Uiteindelijk is het
de laatste die de prijs in ontvangst neemt. Hij spreekt over een martelgang,
vindt het vervelend voor zijn collega’s, maar is blij dat hij ook eens aan het
langste eind trekt. Op de vraag van Dieuwertje Blok zegt hij dat het waarschijnlijk
weer vier jaar zal duren voor we weer wat van hem horen.
aangepast 23 september 10:51 uur
aangepast 23 september 10:51 uur
Geen opmerkingen:
Een reactie posten