We zien Van Empel (1958) bezig met het fotograferen van
donkere kinderen. Af en toe werpt hij een blik opzij naar een tekeningetje dat
hij van tevoren gemaakt heeft. Hij heeft een idee van het eindproduct en vult
dat in met fotofragmenten. Geen enkel werk is aan één stuk. Het is allemaal in
elkaar gezet. Het resultaat is een kwestie van kritisch kijken, zegt hij. Soms
klopt iets niet en als hij niet weet hoe het anders moet, keurt hij een werk
af.
Van Empel zoekt in zijn beeldarchief en laat jeugdwerk zien.
Vanaf zijn zevende tekende hij strips, waarbij vooral in de middeleeuwen inspireerden.
Fotograferen zag hij van nabij. Zijn vader repareerde fotocamera’s en maakte testfoto’s
om te zien of de apparaten goed werkten. Op de kunstacademie vond men zijn werk
niet passen binnen de ideeën over goede smaak die in de jaren zeventig golden,
maar een tekendocent was onder de indruk van de hoeveelheid werk die Van Empel
had gemaakt. Men adviseerde hem om de richting grafisch ontwerp te kiezen, maar
Van Empel hield meer van het kitscherige zoals foto’s van rozen. De
theaterwereld paste beter bij zijn opvattingen dan de abstracte typografie. Met
Theo en Thea en met Kreatief met kurk kon hij zich uitleven. Elk
experiment werd in die tijd goedgevonden en uitgevoerd. Toch bleef de
vormgeving ondergeschikt aan het verhaal en de acteurs en dat beviel hem niet.
Hij toont een boscollage en zegt dat hij tot in de jaren
tachtig niet veel meer kon doen dan een fotokopietje laten maken. Hij was in de
wolken toen het programma Fotoshop uitkwam. Hij kon opeens veel ideeën
uitwerken, zoals een schaduw op een insect in de boscollage. Hij toont een
natuurverzameling die vanaf de jaren zeventig is ontstaan. Hij fotografeert
nooit totalen vanuit de verte maar altijd details die hij in zijn werk kan
gebruiken. Hij vertelt dat hij alleen een binding heeft met voorwerpen waar
herinneringen aan verbonden zijn. Zo struint hij het ouderlijk huis af naar
voorwerpen die hij kent. Daaruit is Souvenir (2008) ontstaan.
Zijn jeugd vormt een reservoir om uit te putten, die tijd
was een verloren paradijs. De eerste communie met meisjes in witte jurkjes en
jongetjes keurig met een stropdasje om heeft op hem een onuitwisbare indruk
gemaakt. We zien hem tijdens de voorbereiding van een expositie in een galerie
in New York, waar hij werk toont van zwarte kinderen in een schijnbaar paradijselijke,
tropische omgeving. De galeriehouder herkent in zijn werk puurheid en een
eeuwige waarheid. De werken zijn geïnspireerd op jeugdfoto’s, zegt Van Empel op
een vraag van een bezoeker. Hij was verrast toen werk met een blank meisje met
vlechtjes tegen de achtergrond van een berkenbos met een Arisch verleden geassocieerd
werd (zie foto).
De directeur van het museum in San Diego vindt zijn werk
fenomenaal omdat het meerdere lagen bevat en een gebrek aan onschuld, dreiging
uitdrukt. Ze ziet steeds meer, naarmate ze langer kijkt, zoals kleine beestjes
of planten met een vreemde schaduw. Van Empel vindt de natuur niet paradijselijk.
Onder de grond wordt hard gevochten voor lijfsbehoud.
Wim van Sinderen, curator van het fotomuseum in Den Haag, mist
diepte in het werk. Het oog ketst, anders dan bij gewone foto’s, af op de
oppervlakte. Hij zegt erbij dat de nuchtere Nederlander niet houdt van magisch
realisme. Een Hollands kunstenaar moet eerst faam in het buitenland verwerven
voor hij of zij in eigen land erkend wordt.
Elton John, zelf een liefhebber van fotografie, is zeer
gecharmeerd van het werk van Van Empel. Hij droeg tijdens een concert in Ahoy het
nummer Goodbye Yellow Brick Road aan hem op. Volgens Elton John is montagekunst
de fotografie van de nieuwe eeuw. We will see.
Deze reactie is verwijderd door een blogbeheerder.
BeantwoordenVerwijderenDeze reactie is verwijderd door een blogbeheerder.
Verwijderen