Kunst doet anders kijken.
Verschillende vertegenwoordigers uit het maatschappelijk veld schuiven deze zomer aan in het programma Zomergasten, waaronder ook een kunstenaar. Het is even wennen aan de Brabantse Van Lieshout (1968) die tegenover Jelle Brandt Corstius zit in een zonnig overhemd en met een zware zwarte bril op. Vooral door zijn springerige gedrag komt hij wat vreemd over. Het eerste fragment van videokunst bevestigt dit beeld, maar gaandeweg blijkt deze zomergast een innemende persoon, ook door de interessante fragmenten die hij vertoont, vooral over huidige Duitse kunstenaars.
Van Lieshout begint met een kijkje in de eigen keuken. Hij toont zichzelf op een video als jongeman die boos is op zijn moeder omdat ze hem met haar prestatiezucht maagpijnen bezorgde. In de video komt hij ronduit voor zijn boosheid uit. Jelle Brandt Corstius kan zich nauwelijks voorstellen dat hij zich niet geneert om zichzelf zo te laten zien, maar Van Lieshout heeft als stelregel dat hij alles laat zien. Overigens heeft hij een prima verhouding heeft met zijn moeder, die ook in de studio aanwezig is. Hij maakte een vergelijkbare video over zijn vriendin Susan waarin veel seks verwerkt is maar die kregen we niet te zien.
Van Lieshout stamt uit een gezin van vier kinderen met ouders die politiek zeer betrokken waren, vooral met Chili. Erik ging als jongen van vijf mee de straat op om te demonstreren tegen de staatsgreep en keek thuis naar politieke reportages. Zelf was hij zeer betrokken bij de tegenstand tegen de kruisraketten. Toen die er tenslotte niet kwamen zat hij met lege handen en sloeg hij, jointjes rokend, aan het borduren van enorme doeken. Door het maken van tekeningen daarvan kwam hij op het spoor van de kunstacademie.
We zien een fragment uit een interview van Ischa Meijer met zijn leraar Jan Dibbets, die volgens Van Lieshout in werkelijkheid heel streng was. Dibbets leerde hem om niet te snel tevreden te zijn. Het is zelfs vaak zo dat zijn kunst niet goed is als hij zelf tevreden is. Het tegenoverstelde is eerder geldig: iets is goed als hij zelf ontevreden is. Kunst scheppen is aanklooien tot het verder niet meer gaat, zegt Van Lieshout in enkele beelden voorafgaande aan de uitzending.
Hij kan zelf niet goed uitleggen waarom iets goed is. Hij is geen kunstprofessor, zegt hij. Een kunstenaar is iemand die vragen stelt. Hij laat een fragment zien uit een IKON programma waarin Gerrit van Bakel een installatie toont die op een soort maanlander lijkt. Het object stond in Documenta en inmiddels in een boerenschuur in Deurne. Van Bakel legt uit dat het apparaat zich zelfstandig door de woestijn kan voortbewegen. Hij neemt aan dat zijn eigen energie waarmee hij aan het apparaat sleutelde zal doorwerken op de toeschouwer en als dat niet zo is dan is dat ook goed.
JBC bevraagt Van Lieshout - net als over het fragment van Dibbets - op schoolse wijze over de uitleg van Van Bakel door hem diens uitspraken nog eens voor te leggen en aldus een idee te krijgen van het creatieve proces. Dat voltrekt zich op basis van een idee in eenzaamheid. Van Lieshout illustreert een en ander aan de hand van een door de mannen uitgevouwen tekening van vijf meter lang met daarop een zelfportret van Van Lieshout die hij baseerde op zijn videokunst.
Van Lieshout is ingenomen met de ideeën over kunst van Joseph Beuys en zijn ook al overleden nazaten Cristoph Schlingensief die in Wenen de straat op ging om de discussie aan te gaan met inwoners over het beleid ten aanzien van buitenlanders en Jörg Immendorff die zijn schilderskwast aan de wilgen hing om zelf zijn kunst te zijn en door de toenmalige minister-president Schröder lovend werd toegesproken. Duitsland is echt een kunstland, zegt Van Lieshout, die aan Rotterdam-Zuid gebonden is voor het produceren van zijn kunst. Van Lieshout is zelf nooit door de politiek benaderd is om iets van zijn werk te laten zien. Hij zou willen dat kunstenaars zich meer roeren in het politieke debat. Vooral in een tijd van crisis is het belangrijk om anders te kunnen kijken.
Meer info: http://programma.vpro.nl/zomergasten/archief/2011/Erik-van-Lieshout.html/
aangepast 5 september 2011 om 13:44 uur
aangepast 5 september 2011 om 13:44 uur
Geen opmerkingen:
Een reactie posten