Onrecht dat al veertig jaar voortduurt
De Israëlische Ra'anan Alexandrowicz begint
zijn documentaire met het onderscheid tussen documentaire en film. De eerste
richt zich op de werkelijkheid, de tweede op de verbeelding. Het onderwerp dat
hij bij de kop vat, valt echter niet in de eerste categorie onder te brengen.
De wetten die de Israëlisch in de bezette gebieden hebben ingesteld, tarten
alle verbeelding. Hoewel het uitgangspunt, in 1982 opgesteld door Hooggerechtshof
onder leiding van Meir Shamgar, was dat individuen vertrouwen moesten kunnen
hebben in de rechtsstaat, bleek daar in de praktijk weinig van terecht te
komen. De doodstraf die men niet wilde, werd ingevoerd. Rechters beriepen bij
hun uitspraken op geheime bronnen die ze niet wilden prijsgeven en
veroordeelden nooit de militaire acties.
Alexandrowicz stelt de aparte wetgeving voor
de bezette gebieden op indringende wijze aan de kaak. Hij roept de rechters op
het matje die zich ermee bezig hielden en legt hen oude processtukken voor of filmbeelden,
die in de laatste veertig jaar gemaakt zijn door Israëlische filmers. Militaire
juristen stelden al vòòr de Zesdaagse oorlog in juni 1967 wetten op, in het
geval dat men gebied zou buit maken op de vijand. Dan wisten de inwoners van de
bezette gebieden meteen waar men aan toe was. In vijf delen worden
verschillende aspecten van deze wetten behandeld.
1: Bevelen en proclamaties
Meir Shamgar maakte een concept dat op de
Geneefse conventie was gebaseerd en dat daarna veranderingen onderging en
uitgebreid werd om up to date te blijven. De Palestijnen kregen geen toegang
tot het Israëlisch recht want dan zou het lijken alsof het bezette gebied
geannexeerd was.
2: Terroristen en criminelen
Palestijnen kregen niet de status van krijgsgevangenen
omdat ze als terroristen gezien werden, die het oorlogsrecht niet respecteerden.
Informanten lichtten de veiligheidsdienst in over de hulp die bewoners gaven
aan infiltranten. Een vrouw die een infiltrant van voedsel voorzag kreeg een
zware straf om anderen af te schrikken ook hulp te bieden. Alexandrowicz zou
haar graag interviewen maar daarover gaat zijn documentaire niet.
3: Dood land
Het Hooggerechtshof kreeg veel petities van
Palestijnen na de toe-eigening van grond door kolonisten in Hebron. Nadat die als
onwettig beoordeeld werden ging men op zoek naar dood land, een term die nog
stamde uit oudere wetgeving. Daarop werden met toestemming van het Hof, nederzettingen
gebouwd, mits dat tijdelijk was. Inmiddels wonen er anderhalf miljoen Israëliërs.
4: Adequate oplossingen
Na de eerste intifada in december 1987 vaardigde
minister van Defensie Rabin nieuwe wetten uit die de orde moesten herstellen.
De rechters maakten overuren vanwege de vele arrestanten. De eis dat die binnen
96 uur gehoord moesten worden, werd losgelaten.
5: Rechters en de vijand
De bewering dat de de bezetting gelegitimeerd
werd door het Hooggerechtshof wordt verworpen door Shamgar. Hij vindt zoiets
rieken naar leninisme. Toch werd een verbod op het gebruik van fysiek geweld, in
september 1999 ingesteld door het Hof, niet nageleefd. Foltering en marteling
waren praktijk. Sommige rechters wisten er van maar konden er weinig aan doen. Het
systeem was gebaseerd op wij versus zij. Een rechter zegt dat hij eerder de
overheid gelooft want die beschermt hem. Alexandrowicz concludeert daarop dat
zijn eigen vrijheid gestoeld is op de vrijheidsberoving van anderen.
Tenslotte leest Alexandrowicz een getuigenis
voor uit een zaak uit 2011 van een geknakte Palestijn die geboren is in het
eerste jaar van de bezetting en niets dan ellende meemaakte.
De sfeer doet denken aan Shoah (1985) van Claude Lanzmann. Dezelfde indringendheid als over
de Holocaust, maar wellicht is dat niet toevallig.
Hier de Engelse
trailer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten