Over de olifant in ons.
Het is een wonderlijke wereld, die van de cabaretiers.
Voorafgaande aan de televisieregistratie van deze voorstelling, zag ik in het
Journaal van acht uur een onderwerp over kleine electrische voertuigen die de
auto's van de toekomst zouden zijn. In het filmpje figureerde Bavo Galama als
auto journalist. Ik boog me verbaasd naar voren. Was dit dezelfde Galama als de
cabaretier die ik begin jaren negentig in De kleine komedie bewonderde? Het was
onmiskenbaar zijn stem. Wat deed die nu als auto journalist?
In de jaren negentig werkte ook Lebbis nog samen met Dolf
Jansen. Om beurten spraken ze hun teksten. Daardoor waren ze in staat een enorm
tempo te ontwikkelen. Als de een begon, had de ander tijd om uit te hijgen. Ik
zag gister nog een tweet langskomen van Dolf Jansen die voor zijn optreden in
de schouwburg in Haarlem meedeelde dat hij de spanning aan kon en dat het een
waanzinnig goede avond zou worden. Niet veel later berichtte hij over Branding
dat op Nederland 3 werd uitgezonden. Hij had daar hele goede dingen van
gehoord. Zou hij dan nooit de show gezien hebben, vroeg ik me verbaasd af.
Inmiddels is Branding alweer het zevende solo
programma van Lebbis. In zijn eentje en zonder muzikale begeleiding wist hij in
vorige shows de aandacht anderhalf uur gevangen te houden. Dat laatste geldt
voor Dolf Jansen. Misschien was dat ook wel de reden dat de heren uiteen zijn
gegaan: bezaten ze teveel talent om dat te moeten delen.
Een andere overeenkomst is dat ze beide hardlopers zijn.
Dolf loopt vaak marathons, voor Lebbis is het een activiteit om rust en
inspiratie op te doen. Alleen deed hij het de laatste tijd even niet. Hij
opende de show met de mededeling dat het niet helemaal goed met hem ging omdat
hij, op de vroege ochtend in Amsterdam toen de vogels net begonnen waren met
zingen, van de fiets gevallen was en daarvan nog steeds last in zijn hoofd had.
Het was een alcohol related incident, zei hij zelf, een geval van te weinig
alcohol gedronken, voegde hij daar aan balorig aan toe.
Het ongeval is een kapstok om verschillende
verhalenelementen aan op te hangen: hij ging daarom voor zijn rust samen met
zijn vriendin naar het saaiste land van Europa, Denemarken met zijn
voorspelbare heuvels en zijn Legoland, dat hem een bijna doodservaring
bezorgde, maar dat in de smaak viel bij zijn vriendin, zijn vrienden stelden
hem allerlei therapieën voor, waarbij vaak de mri-scan genoemd werd, hetgeen
hij dan ook opvolgde. Hij kwam onder een claustrofobische apparaat terecht, die
paniek opriep.
Een analyse van zijn vlucht-vechtreactie - zijn gevoel dat
weg wil, maar zijn ratio die hem zegt rustig te blijven - voert naar het thema
van de voorstelling: de olifant in ons die graag zijn impulsen uitleeft, maar
wordt ingetoomd door het verstand. De olifant is liever lui dan moe, wil liever
op de bank zitten dan studeren, maar het verstand weet dat hij met een diploma
een betere baan krijgt. Waardoor hij, zoals Lebbis balorig opmerkt dat hij dan
nog langer op de bank kan blijven zittken.
Het is een beetje simplistisch allemaal, deze show, die ruim
een jaar geleden werd opgenomen. Er wordt gesneerd naar Leers en Verhagen van
het CDA, een partij waarin de verhouding tussen macht en idealen wel erg in het
voordeel van het eerste uitvalt. De onvermijdelijke war on terrror is een
uitgekauwde zaak.
Lebbis verandert van toon als hij beweert dat hij kan zich
niet voorstellen dat een man een meisje van de fiets kan sleuren en meenemen de
bosjes in, maar in het mooie verhaal dat volgt weerspreekt hij zijn morele
uitgangspunt: een jong meisje achter de kassa die zegt dat hij niet meer door
haar geholpen kan worden omdat ze gaat sluiten, maakt hem zo kwaad dat hij haar
na werktijd achtervolgt, haar voorbij rijdt en in het Flevopark opwacht met de
boodschap dat hij het niet meer gaat doen maar dat zij de laatste is.
Hij gaat verder met weinig opzienbarende kritiek,
bijvoorbeeld op het geldverslindende hsl-project dat een mooie gelegenheid had
geboden om Chesterfields in de treinen te plaatsen in plaats van die door een
betonnen gang te laten rijden en iets sneller te laten aankomen in Parijs.
Het poëtische Lieg nooit tegen jezelf breekt de sleur
die toch in de voorstelling sluipt. Wat ik miste in plaats was de gebruikelijke
persoonlijke tirade tegen het oneerlijke economische systeem. Het blijft bij de
vaststelling dat reclamemakers mensen proberen te verleiden in plaats van dat
hen verteld wordt wat ze moeten doen, maar dat wisten we al.
De titel klinkt als veel geruis met een weinig
gearticuleerde klank. Het programma inspireert net zo weinig als het protserige
decorstuk dat boven hem hangt. Zo oogt het op de tv tenminste. Het thema van de
olifant - op zich al een niet zo gelukkige beeldspraak - in bedwang gehouden
door het verstand, verbeeldt, hoewel die een belangrijke krachtenverhouding in
de mens vormt, een wat platgetrapte visie over onze motivatie. Branding
voegt daarmee weinig toe aan de zes eerdere programma’s.
Hier een toegift over
Griekenland.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten