Rob Bijlsma over Mijn roofvogels, VPRO-boeken, 22 april 2012

Rob Bijlsma komt de studio binnen met zijn jas aan en een kijker om zijn nek, klaar om er meteen weer vandoor te gaan. Een man paraat heeft alles in de hand. Op weg naar de televisiestudio bepaalde hij de vluchtafstand van vogels. Dat betekent dat hij zijn passen telde tot de vogel wegvloog. Hij concludeerde dat vogels in de stad tammer zijn dan in Drente. Merels op een gazon kon hij naderen tot op één stap afstand.

Bijlsma woonde eerst op de Veluwe, maar nu nogal afgelegen in een bos in Drente. Hij heeft zijn studieterrein verkleind van 110 tot 45 km2 om minder vragen op zich af te krijgen en zich te verdiepen. In het broedseizoen is hij zo’n veertien tot zestien uur buiten. Hij klimt in een boom en zit daar urenlang om te observeren waar een wespendief zijn nest heeft. Door jonge vogels te ringen kan hij zien hoe ze zich ontwikkelen. Door steekproeven te nemen vindt hij antwoorden op zijn vragen.

Wim Brands stelt dat hij een topbioloog is, die in wetenschappelijke tijdschriften publiceert, terwijl hij geen wetenschappelijke opleiding gehad heeft.  

Bijlsma vond dieren al op jonge leeftijd interessant, hij werd naar de vogels toe gezogen, omdat die zo mooi zijn. Bekijk eens een veer onder de microscoop.

Brands pakt een veer van tafel. Bijlsma weet die meteen te duiden als de eerste slagpin links van een vijfdejaars havikvrouwtje. Een veer is een duimafdruk van een vogel.

Hij doet het geluid van een raaf na (orr, orr) , hoewel die nog veel meer geluiden produceert. In Drente leeft één raaf die hem volgt en die soms in de ochtend al voor zijn huis zit te wachten. Volgens Bijlsma ziet de raaf hem als een potentiële bedreiging.

Brands vraagt wat hem aantrekt in het werk.

Bijlsma zegt dat hij vrij is en zijn eigen vragen kan stellen. Hij werd gestimuleerd door Luuk Tinbergen, de broer van econoom Jan en etholoog Niko en ook een potentieel Nobelprijswinnaar, die stelde dat men door veldwerk wezenlijke vragen kan beantwoorden. Bijvoorbeeld de vraag hoe het komt dat de koolmezenpopulatie gelijk blijft terwijl er toch tien keer zoveel vogels worden geboren.

Bijlsma heeft een aantal voorwerpen in een zakje meegenomen die hij gebruikt tijdens het ringen. Brands toont ze, zoals een weegtoestelletje, een tangetje en een boekje. Vogelen is kijken, kijken en noteren.  

Brands begint over de moord van Kaïn op Abel. Die is volgens Bijlsma gebaseerd op een praktijk die onder vogels gewoon is. De eerstgeboren buizerd ragt de anderen gedurende de eerste tien dagen, de eerste arend doodt de tweede. De theorie die hieraan ten grondslag ligt heet siblicide.