Eén corrigerende tik is genoeg om het gezinsleven te bepalen
In de roman De idioot
en de tederheid schetst de jonge dichter en schrijver Yannick Dangre (1988)
het verhaal van de jonge schrijver Tristan, die ertoe gebracht wordt het
levensverhaal van zijn oom op te tekenen. Hoewel hij de oom kent, weet hij niet
wat er in zijn eerdere leven gepasseerd is. De jonge schrijver is een neef van
de oom die Arthur heet.
Jeroen van Kan gaat om te beginnen in op het motief van
Tristan, om zich bezig te houden met het verhaal van de oom. Hij wil immers
niet autobiografisch schrijven.
Dangre legt uit dat hij dan ook met tegenzin naar Zuid
Frankrijk gaat waar zijn oom woont, maar dat hij gefascineerd raakt door
hetgeen zijn oom vertelt en dat hij er van overtuigd raakt dat hij zijn levensverhaal
moet optekenen. Tegelijk zegt hij, zoals zijn eigen opvattingen over schrijven
inhouden, weinig over zichzelf. Dit wil niet zeggen dat de lezer niets over
zijn aanzet tot het schrijverschap te weten komt.
Van Kan brengt de fietsenwinkel ter sprake die de broers
Frank en Arthur beginnen, nadat ze de groentezaak van hun vader hebben
opgedoekt. De zaak loopt steeds beter. De roman begint ermee dat Frank minder
geld naar de bank brengt dan hij zegt dat hij doet, hetgeen tot een breuk
leidt. Aan het eind van het boek wordt duidelijk wat het gevolg hiervan is.
Dangre zegt dat er in het begin iets breekt bij Arthur. De
roman gaat erover hoe die breuk ontstaan is. Het onderzoekt de verandering in
de verhouding tussen de twee broers, die een naargeestige vader hebben die niet
eens hoeft te slaan om zijn macht kenbaar te maken. Een corrigerende tik is
genoeg om het gezinsleven te bepalen.
Hij regeert door angst in te boezemen. Het gezin is van hem
afhankelijk. Dat geldt ook voor zijn vrouw die blij was dat hij haar uit
Limburg weghaalde maar na een pak slaag tijdens de huwelijksnacht weet waar ze
aan toe is. Volgens Dangre is zo’n gezinsconstellatie typerend voor de jaren
zestig waarin de man het hoofd van het gezin was en men zich nog niet zo
gemakkelijk kon losmaken van een verstikkende, verlammende gezinsconstellatie.
De vader chanteert de broer en aanvankelijk weten ze zich daar geen raad mee.
Van Kan vraagt om de broers een gezicht te geven.
Dangre vertelt dat Frank op zijn vader lijkt en heel
ondernemend is. Arthur daarentegen is aarzelend en introvert. Een dromer die
graag in de boeken duikt. Hij is ook een nakomertje.
Volgens Van Kan hebben de broers een verschillende strategie
om aan de vader te ontkomen.
Dangre beaamt dit. Frank vecht en Arthur vlucht. De roman
geeft een beeld van de gezinsverhoudingen in de jaren zestig, toen de man nog
veel macht had in het gezin. Hij toont dat men in die tijd leed verdroeg
terwijl men later uit de verstikkende sfeer kon stappen.
Van Kan vraagt tenslotte naar het karakter van het neefje.
Tristan is zeer geïnteresseerd in literatuur, zegt Dangre en
heeft anders dan zijn oom ook literair talent, hetgeen moeilijk te verdragen is
voor Arthur.
Hier
de recensie van Reinjan Mulder op de site van Tzum.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten