Aanklacht tegen de oorlog
De violisten Eva en Jan Rosenberg zijn zeven jaar met elkaar
getrouwd en vier jaar geleden naar een eiland gevlucht vanwege de oorlog, maar
ontkomen daar ook niet aan het geweld.
Als een drilboor gaat op vrijdagochtend de wekker af in het
huisje van Jan en Eva. Eva begint aan de voorbereidingen voor het ontbijt, Jan
neemt zijn pillen in. Hij vertelt Eva dat hij droomde dat ze weer in het orkest
speelden en klaagt over een kies. Eva gedraagt zich nukkig. Ze laden bessen in
voor een klant op het vasteland. Eva vraagt of Jan zijn leren jack niet mee
moet. Ze ergert eraan dat het zo lang duurt. Jan zit verslagen op de trap. Hij
kan er niet meer tegen, maar Eva loodst hem mee.
Onderweg koopt Eva vis bij een visser, die haar inlicht over
een invasie op het eiland. Jan houdt zich niet met de oorlog bezig. Hij steekt
zijn kop in het zand. Op de veerboot komen ze de familie tegen voor wie de
bessen bestemd zijn. De man zegt dat de huishoudster thuis is en dat ze haar de
bessen kunnen overhandigen. Met het geld gaan Eva en Jan naar een antiekzaak
van iemand die ook wijn verkoopt. De man moet in het leger en ziet er tegenop.
Wellicht kan hij een administratief baantje krijgen vanwege zijn gekwetste
voet.
Eva en Jan hebben door de oorlog een moeilijke verhouding
met elkaar. De bomen reiken niet meer tot de hemel. Eva is achtentwintig jaar
oud en vraagt zich af of Jan wel genoeg van haar houdt. Hij heeft al zoveel
vriendinnen gehad. Wil hij nog wel samen met haar een kind? Eva is ook
dapperder dan Jan. Ze wil een gewonde parachutist helpen die vast zit in een
boom.
Ze volgen het advies op om te vertrekken, maar worden
onderweg aangehouden. Ze moeten voor de camera verklaren dat ze blij zijn met
de inval. Dat ze hun redders bedanken. Ontsnappen lukt niet meer. Ze keren
terug naar huis in het zwaar getroffen gebied. Eva is blij dat ze geen kind
hebben.
Later worden ze opgepakt. In een groep waarin ook de
directeur van het concertgebouw zich bevindt. Legerchef Jacobi verwijt hen dat
ze positie hebben gekozen voor de vijand. Ze ontkennen, maar het staat op film
vastgelegd. Waarom zijn jullie dan gespaard terwijl alle anderen zijn
omgekomen? vraagt Jacobi. Hij laat hen gaan, maar chanteert hen. Hij legt het
aan met Eva, biedt haar zelfs geld aan. Als ze niet op hem ingaat stuurt hij
hen naar een concentratiekamp.
De verdere ontwikkeling kent alleen maar meer geweld. Eva en
Jan ontvluchten het in ruil voor het geld van Jacobi samen met anderen in een roeiboot.
De korte scènes in de boot op zee wisselen snel na elkaar af. Ze moeten het
idee geven dat ze lang ronddobberen tussen de lijken van gedode soldaten. Eva
zegt tenslotte tegen Jan dat ze een droom had. Over een rozen en een dochter.
Er was nog iets, maar dat was ze vergeten.
De hoofdrollen in dit anti-oorlogsdrama Schaamte - dat in
het Zweeds Skammen heet - zijn voor de vaste krachten Liv Ullmann (Eva) en Max
von Sydow (Jan).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten