Pieter Waterdrinker over Poubelle, VPRO Boeken, 29 mei 2016

Polyfonische roman waarschuwt de hedonistische Westerse mens

De nieuwe roman Poubelle van Pieter Waterdrinker gaat over de 35 jarige Wessel Stols, die zijn reclamebureau verkoopt om te gaan schrijven. Omdat hij hiervoor het talent mist, gaat hij handelen in oude Sovjet kunst, wordt hij Europarlementariër en raakt hij verzeild in het conflict in Oost Oekraïne. De figuur Stols zou staan voor de ondergang van Europa.

Van Kan zegt dat Stols een eclectisch leven leidt, waarmee hij waarschijnlijk bedoelt dat Stols stelt het beste kiest in de omstandigheden waarin hij zich bevindt en vraagt aan Waterdrinker wat Stols wil.

Waterdrinker is daarover kort: hij wil gelukkig zijn, zoals iedereen hier op aarde, alleen gaat hij, zoals velen overkomt, zijn ondergang tegemoet. Hij is iemand met een overspannen levenswil en drijft mee op de stroom waarin het leven gaat.

Waterdrinker kent het hedonistisch menstype dat alles wil meemaken. Als de materiële omstandigheden bevredigd zijn, wil men zich onsterfelijk maken met een roman, maar zoiets is niet iedereen gegeven. Stols gaat naar Moskou om zijn financiën weer aan te zuiveren.

Van Kan vraagt wat zijn talent is.

Zijn geslepenheid, zijn opportunisme, antwoordt Waterdrinker. Hij beseft heel goed de tweespalt tussen wat hij wil en wat hij doet.

Zelf was Waterdrinker getuige van de protesten op het Maidanplein in Kiev en werd hij getroffen door de ramp met de MH 17. Hij probeerde in Poubelle de lezer een panoramisch beeld mee te geven van het leven dat achter ons ligt en dat wellicht nooit meer terug komt. De vrijblijvendheid waarmee we ons in de wereld opstelden, zou wel eens voorbij kunnen zijn met de steeds grotere gevaren die op ons afkomen. Het is niet meer mogelijk risico’s te vermijden. Wat dat betreft is Waterdrinker somber over de toekomst.

Van Kan merkt op dat Stols lippendienst bewijst aan een politieke partij, waarvoor hij columns schrijft.

Waterdrinker zegt dat Stols beseft dat ie vals is. Hij is geen onversneden schoft, maar een verpersoonlijking van het hedonistische Europa.

Van Kan meent dat Stols tegen zijn overmoed aan loopt.

Waterdrinker antwoordt dat ook het gebrek aan kennis hem parten speelt en tot tragedies leidt, met oorlog tot gevolg.

Van Kan noemt de vele verplaatsingen in het boek en vraagt wat Stols voortdrijft.

Waterdrinker begint over het kinderloos huwelijk van Stols, dat hij probeert te lijmen. Terug in het Westen voelt hij zich alleen, omdat hij niet begrepen wordt.

Van Kan wil weten waarom Waterdrinker de vorm van een roman voor zijn onderwerp heeft gekozen.

Waterdrinker antwoordt dat hij met een roman dichterbij zijn bezorgdheid kon komen. Als romancier kan men de polyfonie beter kwijt dan als schrijver van non-fictie. Het gaat om hoger reiken, om de innerlijke stroom weergeven.  

Zijn woorden ontroeren Van Kan zo dat hij bijna vergeet om af te sluiten.

Hier mijn verslag van een uitzending van VPRO Boeken van twee jaar geleden, waarin Waterdrinker praat over zijn half-fictieve boek De correspondent.