Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



maandag 8 september 2014

Jannetje Koelewijn over Heilbrons hel, VPRO-Boeken, 7 september 2014



Roman over het karakter van de Nederlandse ondernemer

NRC journaliste Jannetje Koelewijn schreef de roman Heilbrons hel over een fictieve zakenman die geslachtofferd wordt, omdat hij informatie met voorkennis aan zijn zonen heeft verstrekt.

Koelewijn heeft de roman kunnen schrijven op basis van interviews die ze al in haar Vrij Nederland periode op de achterbank afnam aan ondernemers. Een van de personen die model stond voor Heilbron was havenbaron Frans Swarttouw, bestuursvoorzitter en ondernemer. Swarttouw probeerde in de eerste hoedanigheid om Fokker van de ondergang te redden. Volgens Koelewijn zegt het laatste iets over diens behoefte om geld te verdienen en winst te maken. Zij vindt dit soort mensen, die heel anders zijn dan de autoritaire, calvinistische mannen in haar eigen familie, ook creatief en hartelijk. Het zijn lefgozers die het niet erg vinden om vervelende opmerkingen te horen te krijgen. Lieden die wel literatuur in de kast hebben staan, maar geen tijd hebben om die te lezen en dat ook niet erg vinden.  

De romanfiguur Heilbron komt op een nogal onverkwikkelijke manier aan zijn eind. Vroeger was het handelen op basis van voorkennis normaal, later werd het AFM opgericht om te zorgen dat dit niet meer kon gebeuren. Koelewijn bracht een aantal weken door op de burelen van deze financiële waakhond en merkte dat daar dezelfde soort intelligente mannen werkten, die soms jaloers waren op de mannen die ze moesten controleren. In de roman is bijna niets verzonnen, zegt Koelewijn. Ook de manier om toch aan het langste eind te trekken als men de zaak tegen deze ondernemers verliest, namelijk door naming en shaming, is in de praktijk voorgekomen, al was dat niet altijd eerlijk.

Wim Brands komt, zoals hij op de site van VPRO-Boeken al aankondigde, uitgebreid terug op de affaire Friso, waarin Koelewijn zelf met voorkennis, namelijk van haar echtgenoot, handelde en daarover publiceerde op de voorpagina van NRC. Het was naar om mee te maken en kwam haar op veel ellende te staan. De kritiek machine was niet meer te stoppen. Ze kon het niet meer uitleggen en werd nog net niet onthoofd. Door de affaire kreeg ze wel een idee hoe de media werken en het reikte haar het plot van haar roman aan. Ze voegde een jonge journaliste Francoise tussen de tegenspelers Heilbron en de officier van justitie, die samen met Heilbron het dal in gaat (ik vroeg me af of Koelewijn dit ook zo letterlijk bedoelde).

Brands refereert aan een handelswijze van Unilever baas Morris Tabaksblat, die eerlijk vertelde hoe het zat als er iets mis ging met de productie. Koelewijn zegt dat zoiets in die tijd misschien wel kon, maar door het internet verspreiden negatieve berichten zich zo snel dat er geen houden meer aan is.

Dit brengt Brands over de rol van de journalistiek die geen hand in eigen boezem steekt.
Koelewijn antwoordt dat dit wel in haar roman gebeurt. Het bevat zelfkritiek op het feit dat de journaliste Francoise zich laat manipuleren. Zelf heeft Koelewijn geen hinder van de NRC publicatie over Friso ondervonden. Veel dingen zijn erger dan een publieke veroordeling.

Brands vraagt haar wat zij het minst begrijpt van haar hoofdpersoon.
Koelewijn is daarin stellig: het is de zelfreflectie die ze mist, al kan dat ook lekker zijn.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten