Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



donderdag 11 september 2014

Filmrecensie: Teza (2008), Haile Gerima



Hulpverlener klem tussen revolutionaire idee en praktijk

Hoe een onontwikkeld land te helpen dat lang heel traditioneel door de keizer en door stamoudsten werd geregeerd en in een revolutionaire chaos terecht komt, waarin allerlei persoonlijke vetes en jaloezie de overhand krijgen? Het is een vraag waar nauwelijks een antwoord op bestaat. In de film wordt een link gelegd naar Mutter Courage van Bertold Brecht, de vrouw die niet brandschoon is en toch doorgaat haar kinderen te helpen.

Anberber is een Ethiopiër die samen met zijn vriend Tesfaye naar Duitsland ging om te studeren, met de eerzame bedoeling vervolgens de ziektes in zijn land te bestrijden. Dat was in de tijd dat Haile Selassie nog aan de macht was. Als de mannen samen met hun Afrikaanse vriendinnen in Duitsland zijn, wordt de keizer door het leger afgezet. Voor Anberber en Tusfaye reden terug te keren om te helpen het land op te bouwen, maar zo gemakkelijk gaat dat niet. De tegenwerking van de junta onder leiding van Megistu is enorm. Personen die naar het buitenland zijn gegaan, deden dit om niet in het leger te hoeven.

Aan het begin van deze indrukwekkende film zien we oude invalide Anberber terug in zijn dorp. Met een stok zit bij het monument voor de gevallenen uit de Eerste Wereldoorlog, waaronder zijn vader, en beziet het leven van alledag. Zijn moeder strompelt op haar knieën over de aarde omdat ze vreest dat hij behekst is, zijn oudste broer is jaloers op hem, alleen zijn zus Azanu is op zijn hand, maar houdt het contact zo veel mogelijk af om hen niet in de problemen te brengen. Ze neemt hem op een dag mee naar een eiland in het Tanameer met een boom die gespleten is. Zo voelt ze zich ook. Anberber troost haar. De dorpsoudsten dwingen hem zich te laten reinigen met water, om de kwade geest uit te bannen.

Zelf heeft Anberber geen herinneringen meer. Zijn jeugd in het dorp aan het meer was gelukkig. Pas als jongens geronseld worden en een van hen, Worku, op de vlucht wordt neergeschoten, komt zijn herinnering terug. Hij is na terugkeer in Ethiopië in een hotel gezet met een gekmakende druppelende kraan en mocht niet naar huis. Toen hij dat toch deed, werd hij opgepakt en weer teruggestuurd door het regime om samen te werken met de Oost-Duitsers. Op het moment dat hij daar was, viel echter de Muur. Voor hem was dat geen bevrijding.

Teza is wonderlijk mooi van vorm. In een circulair proces dringen we steeds dieper door in het leven van Anberber. Het warme roodgele licht dat over het dorp hangt maakt weemoedig en doet verlangen naar vrede in een tijd van oorlog tussen verschillende groepen, die allemaal de macht willen vestigen en ideologisch maar weinig van elkaar verschillen. Het zijn allemaal socialisten maar volgen verschillende concepten, waaronder het Albanese. Het is wrang dat de strijd over de hoofden van de bevolking wordt uitgevochten. Het waarschuwt voor teveel gelijkhebberij en is een pleidooi voor verzoening. Helaas moet men door een periode van barbarij heen om te beseffen dat geweld niets oplost.

Teza maakt dit wel heel erg duidelijk aan de hand van de lotgevallen van Anberber en Tesfaye. De laatste wordt door het regime vermoord als hij toch besluit naar zijn vrouw Gina en kind in Duitsland terug te gaan. Anberber moet van het regime zijn plaats innemen en ontmoet ook Gina en haar zoon die inmiddels zijn woede over het vertrek van zijn vader als dichter uit. Anberber kan het niet over zijn hart verkrijgen hen te vertellen dat Tesfaye dood is. Het kind dat door Anberber bij zijn zus verwekt is en dat ze tegen de zin van de dorpsoudsten niet laten aborteren, noemen ze Tesfaye. 

Doordat pas later duidelijk wordt waarom Anberber gehandicapt is, blijft de spanning sterk voelbaar. Steeds duidelijker wordt dat ook Anberber niet aan de haat van de revolutionairen weet te ontkomen. Zelfs niet als hij tijdens een proces zijn medewerking verleent en zijn klachten inslikt. Tenslotte blijft hem weinig over dan de plaats van de vermoorde dorpsonderwijzer in te nemen.

Hier de trailer van Teza, dat ochtenddauw betekent.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten