Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



woensdag 24 september 2014

Als je kind er niet meer is (2014), documentaire van Annelies Heesakkers



Verschillende manieren van verwerking na zelfdoding dochter

Documentairemaakster Annelies Heesakkers werd geconfronteerd met het onderwerp zelfdoding en de verwerking ervan door de ouders toen dit in haar kennissenkring voorkwam. Ze maakte een tweeluik over de verwerking van de dood van twee begaafde dochters, die in de twintig waren toen ze uit het leven stapten uit angst dat ze niet konden waarmaken wat ze wilden. De ouders praten heel openhartig over hun verlies en hun manier om daarmee om te gaan.

Has en Lenny zijn de ouders van de 27 jarige Fijkje (1985 – 2013). Haar vader vertelt dat Fijkje doortastend was, haar moeder vond haar vrolijk als kind, maar zag dat ze in de puberteit van karakter veranderde. Vanwege anorexia verbleef ze een paar maanden in een kliniek, maar dat was een vreselijke tijd.
Lenny leest voor uit het dagboek van Fijkje, waarin ze schrijft dat ze niet in de tijd past, omdat ze geen plek voor zichzelf heeft kunnen vinden. Ze zou graag documentaires maken in plaats van werken in de zorg dat ze weinig aantrekkelijk vindt. Tijdens haar reizen was ze het gelukkigst, zodat ze op zee wil worden uitgestrooid.
In de documentaire zijn beelden opgenomen van de uitvaart en van vrienden die haar as overal uitstrooien. Has en Lenny nemen ook as mee in hun kampeerauto.
Has heeft er vrede mee dat Fijke rust heeft gevonden, al zal het voor hem nooit wennen zijn, Hij heeft het druk met zijn winkel in tweedehands spullen. Lenny is nog aan het rouwen en heeft daar ook de tijd voor. De kamer van Fijkje is een prettige ruimte daarvoor. Ook Has komt daar graag, het liefst in zijn eentje.

Otto en Vellah zijn de ouders van Esther (1958 – 1982). Volgens haar vader was Esther een levensblije meid, met artistieke begaafdheid en veel sociale contacten. Haar moeder zegt dat ze heel succesvol was op de Rietveldacademie, maar dat ze tijdens een stage in Rome de weg kwijt raakte.
Otto speelt een aria van Mozart over een meisje dat haar speld kwijt is. Esther was de dag voor haar dood ook iets kwijt. Eerder speelden ze samen verdienstelijk quatre mains, zoals ook in de documentaire te horen is. De schilderijen die Esther in Rome maakte toonden een explosie van creativiteit en hadden een veiligheidsspeldje als handelsmerk.  
In haar afscheidsbrief schrijft Esther over de kloof tussen wat ze was en wat ze kon. Ze zag zichzelf als een verliezer en uitte haar teleurstelling daarover.
Esther maakte voor haar moeder een regenjas die ze niet droeg maar later uit de kast haalde. Vellah hoopte een briefje in een zak te vinden met de mededeling dat haar dochter nog steeds bij haar was, maar vond wel een veiligheidsspeldje. Ze dacht dat ze haar taak goed volbracht had toen haar kinderen het huis uit gingen, maar voelde zich na de dood van Esther tekortschieten.
Otto en Vellah gaan vaak naar het kerkhof en kunnen goed praten over hun verlies. Ze maakten deel uit van een gespreksgroep van lotgenoten en hoorden daar van andere schrijnende gevallen. Vellah begreep dat ze zichzelf niets hoefde te verwijten. Ze schreef na een lezersbijdrage in Vrij Nederland het boek Mijn dochter, een leven en werkt bij Ypsilon om steun te verlenen aan mensen die hetzelfde overkomen. Na vijftien jaar organiseerde ze een reünie voor de klasgenoten van Esther waarbij die ook eigen werk exposeerden. Een klasgenoot vertelde dat ze daar een blij gevoel van overhield. Ook Vellah wil geen eeuwig treurende moeder zijn. Dat heeft Esther niet verdiend. 

Het is sterk zoals deze ouders ieder op hun eigen manier met dit vreselijke verlies omgaan. Het is toch het ergst wat hen kan overkomen, zoals ook in de documentaire wordt gezegd. Tegelijk zegt het veel over onze prestatiegerichte maatschappij, waarin het aantal verliezers de winnaars noodzakelijkerwijs in geruime mate overtreft. Het zou mooi zijn als onzalige concurrentie kon worden uitgebannen en ieder op eigen waarde werd geschat en beoordeeld. Dat had in ieder geval de levens van Fijkje en Esther gered.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten