Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zondag 11 augustus 2013

DNA Dreams (2012), documentaire van Bregtje van der Haak



Klinische ontrafeling van menselijk genomen

Het is een schimmige wereld, die van het DNA onderzoek. Aan de rand van Shenzhen in China staat Beijing Genomics Institute (BGI), het grootste instituut ter wereld dat zich daarmee bezig houdt. De directeur wil de genetische code kraken van groenten, individuen en gezinnen. Hij droomt ervan elk genoom te ontcijferen. Veel controle is er niet. In China is men gemakkelijk met de regelgeving rond de ethische aspecten. De sciencefiction film Gattaca (1997) werpt een blik in de toekomst waarin men precies weet welke kans een baby heeft op bepaalde ziekten en afwijkingen.

Jonge mensen maken in BGI de dienst uit. Er is een afdeling dat de genetische basis van het IQ probeert te achterhalen. Bowen Zhao is de leider van het internationale project. Hij ziet intelligentie als een variabele, die net als lengte straks gemeten kan worden. Men heeft monsters genomen van jongeren die meedoen met de wiskunde olympiade, maar men heeft nog meer monsters nodig. Universiteiten zijn echter terughoudend. Men vreest staatsinvloed, terwijl BGI toch een onafhankelijk instituut is. Veel van zijn medewerkers zitten achter computers te sequenzen zoals dat heet.

Bowen weet niet wat alle gegevens straks opleveren. Het is een rijstebrijberg van data die door drie à vierduizend medewerkers met computers bewerkt worden. Pas één procent van de genetische basis van intelligentie is gevonden. De Britse psycholoog Robert Plomin staat aan de basis van dit soort onderzoek. Hij wil begrijpen waarom de ene leerling op school beter leert dan het andere, maar ziet ook de zorgwekkende kant van maakbare kinderen. Bowen erkent dat het onderzoek gevoelig ligt in de maatschappij maar discriminatie en manipulatie van intelligentie zijn volgens maar beperkt mogelijk. Intelligentie is daarvoor een te complexe materie. Hij wil echter wel de vrijheid hebben dit onderzoek te doen. Hij hoopt daarmee bij te dragen aan een betere samenleving.

De jonge perfectionistische psychologe Rui Yang neemt testen af. Ze wil graag weten welke genen een rol spelen bij hoogbegaafdheid. Thuis vertelt ze dat haar computer is doorgebrand. Tijdens het eten discussieert ze met haar ouders over een mogelijke vervolgstudie in de Verenigde Staten. Ze heeft daar, net als landgenoten van haar, eerder een opleiding genoten. Een ander teamlid, de Amerikaan Steve Hsu (1966), zegt dat, anders dan de superkoeien of kippen, de beste mensen nog niet gerealiseerd zijn, maar dat het onderzoek en de toepassing ervan in medicatie een kwalitatief betere maatschappij zal opleveren.

Ter afwisseling van de taaie, futuristische kost, filmt Bregtje ook een dating show binnen het instituut. Een jonge arts die in organen kijkt prijst zichzelf aan, maar de vrouwelijke deelnemers zien niet zo veel in hem. Ze willen liever een slimme man, al zegt hij zelf dat hij dat is.

Een andere afdeling, Bio Ark, houdt zich bezig met kloontechnieken, een commerciële toepassing van het wetenschappelijk onderzoek. Een reclame roept genomics uit tot een droomwereld waarin alles beter zal zijn. We zien een gekloond roze varkentje dat alle aandacht krijgt. Lin Lin is de teamleidster. Ze vindt zichzelf niet echt intelligent en moet hard werken om goede prestaties te leveren. Men stemt op haar afdeling de werktijden af op de embryo’s. Zelf heeft ook cellen van zichzelf opgeslagen. Je weet maar nooit waar het goed voor is. Er loopt ook een Deense onderzoeker rond, die aan het eind de leider blijkt van een toekomstige Europese vestiging van het Chinese instituut. In theorie kan men mensen klonen alleen dat is nog niet maatschappelijk aanvaardbaar, zegt hij. De vestiging is goed voor de werkgelegenheid, zegt de verantwoordelijke Deense minister bij de opening.

Het is duizelingwekkend, dat stel jongeren dat bezig is om genomen te ontrafelen. De kijker voelt zich bijna beschroomd om er tegenin te brengen, dat intelligentie toch vooral een wisselwerking is tussen individu en omgeving, een vaardigheid van het individu om zich aan te passen. DNA Dreams heeft een hoog Brave New World- gehalte en wordt door Bregtje van der haak zonder commentaar op film vastgelegd. Ze geeft ook geen uitleg over chromosomen en over de DNA-strengen. Dat maakt het allemaal nog ondoorgrondelijker.

Hier de trailer.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten