Klinische ontrafeling van menselijk genomen
Het is een schimmige wereld, die van het DNA onderzoek. Aan
de rand van Shenzhen in China staat Beijing Genomics Institute (BGI), het grootste
instituut ter wereld dat zich daarmee bezig houdt. De directeur wil de
genetische code kraken van groenten, individuen en gezinnen. Hij droomt ervan
elk genoom te ontcijferen. Veel controle is er niet. In China is men gemakkelijk
met de regelgeving rond de ethische aspecten. De sciencefiction film Gattaca (1997) werpt een blik in de
toekomst waarin men precies weet welke kans een baby heeft op bepaalde ziekten
en afwijkingen.
Jonge mensen maken in BGI de dienst uit. Er is een afdeling
dat de genetische basis van het IQ probeert te achterhalen. Bowen Zhao is de
leider van het internationale project. Hij ziet intelligentie als een variabele,
die net als lengte straks gemeten kan worden. Men heeft monsters genomen van
jongeren die meedoen met de wiskunde olympiade, maar men heeft nog meer
monsters nodig. Universiteiten zijn echter terughoudend. Men vreest
staatsinvloed, terwijl BGI toch een onafhankelijk instituut is. Veel van zijn
medewerkers zitten achter computers te sequenzen zoals dat heet.
Bowen weet niet wat alle gegevens straks opleveren. Het is
een rijstebrijberg van data die door drie à vierduizend medewerkers met
computers bewerkt worden. Pas één procent van de genetische basis van
intelligentie is gevonden. De Britse psycholoog Robert Plomin staat aan de
basis van dit soort onderzoek. Hij wil begrijpen waarom de ene leerling op school
beter leert dan het andere, maar ziet ook de zorgwekkende kant van maakbare
kinderen. Bowen erkent dat het onderzoek gevoelig ligt in de maatschappij maar discriminatie
en manipulatie van intelligentie zijn volgens maar beperkt mogelijk. Intelligentie
is daarvoor een te complexe materie. Hij wil echter wel de vrijheid hebben dit
onderzoek te doen. Hij hoopt daarmee bij te dragen aan een betere samenleving.
De jonge perfectionistische psychologe Rui Yang neemt testen
af. Ze wil graag weten welke genen een rol spelen bij hoogbegaafdheid. Thuis
vertelt ze dat haar computer is doorgebrand. Tijdens het eten discussieert ze
met haar ouders over een mogelijke vervolgstudie in de Verenigde Staten. Ze heeft
daar, net als landgenoten van haar, eerder een opleiding genoten. Een ander
teamlid, de Amerikaan Steve Hsu (1966), zegt dat, anders dan de superkoeien of kippen,
de beste mensen nog niet gerealiseerd zijn, maar dat het onderzoek en de
toepassing ervan in medicatie een kwalitatief betere maatschappij zal
opleveren.
Ter afwisseling van de taaie, futuristische kost, filmt Bregtje
ook een dating show binnen het instituut. Een jonge arts die in organen kijkt
prijst zichzelf aan, maar de vrouwelijke deelnemers zien niet zo veel in hem. Ze
willen liever een slimme man, al zegt hij zelf dat hij dat is.
Een andere afdeling, Bio Ark, houdt zich bezig met
kloontechnieken, een commerciële toepassing van het wetenschappelijk onderzoek.
Een reclame roept genomics uit tot een droomwereld waarin alles beter zal zijn.
We zien een gekloond roze varkentje dat alle aandacht krijgt. Lin Lin is de
teamleidster. Ze vindt zichzelf niet echt intelligent en moet hard werken om goede
prestaties te leveren. Men stemt op haar afdeling de werktijden af op de embryo’s.
Zelf heeft ook cellen van zichzelf opgeslagen. Je weet maar nooit waar het goed
voor is. Er loopt ook een Deense onderzoeker rond, die aan het eind de leider
blijkt van een toekomstige Europese vestiging van het Chinese instituut. In
theorie kan men mensen klonen alleen dat is nog niet maatschappelijk aanvaardbaar,
zegt hij. De vestiging is goed voor de werkgelegenheid, zegt de verantwoordelijke
Deense minister bij de opening.
Het is duizelingwekkend, dat stel jongeren dat bezig is om genomen te ontrafelen. De kijker voelt zich bijna beschroomd om er tegenin te brengen, dat intelligentie toch vooral een wisselwerking is tussen individu
en omgeving, een vaardigheid van het individu om zich aan te passen. DNA Dreams heeft een hoog Brave New World-
gehalte en wordt door Bregtje van der haak zonder commentaar op film vastgelegd. Ze geeft
ook geen uitleg over chromosomen en over de DNA-strengen. Dat maakt het
allemaal nog ondoorgrondelijker.
Hier
de trailer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten