Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



vrijdag 9 augustus 2013

De vrijheid leidt het volk van Eugene Delacroix (2005), documentaire van Mick Gold



Marianne als icoon voor de vrijheid

In de BBC serie The private life of a masterpiece mag De vrijheid leidt het volk niet ontbreken. Dit doek dat Eugene Delacroix na de Julirevolutie in 1830 schilderde, symboliseert de kracht van de revolutie. Aanvoerster Marianne met de Franse driekleur en haar ontblote bovenlijf werd het icoon van latere opstanden zoals die van mei 1968 en tenslotte van Frankrijk als geheel.

In 1830 keerde het Franse volk zich tegen de koning die de persvrijheid aan banden wilde leggen. Delacroix keek toe en nam niet deel aan de strijd in Parijs. Alexandre Dumas, geestelijk vader van De drie musketiers, verweet Delacroix lafheid. Wellicht was dat de aanzet om zich in zijn atelier op te sluiten en De vrijheid leidt het volk te schilderen.

Hij werkte slechts drie maanden aan het enorme doek dat, anders dan de nette neoklassieke werken uit zijn tijd, met krachtige penseelstreken op het linnen werd aangebracht. Orgineel was de voorstelling niet. Delacroix ontleende elementen aan schilders als Gros en Géricault. De laatste schilderde Het vlot van Medusa al in een driehoeksvorm.

De Amerikaanse auteur Marina Warner noemt het straatbeeld, waarin Marianne de wapens opneemt, krachtig en controversieel. Delacroix had tien jaar daarvoor al een schets gemaakt van een vrouw als Marianne. Hij ontleende haar beeld aan de Griekse onafhankelijkheidsoorlog, maar gebruikte haar niet in zijn schilderij.

De barricades die daarna altijd tijdens Franse revoluties opgeworpen werden, zijn wellicht ontstaan tijdens de napoleontische oorlogen. Op De vrijheid leidt het volk lijken ze niet bedoeld om de koninklijke garde tegen te houden, maar om het aanstormende geweld te verbeelden. Het volk erop wordt geromantiseerd. Kinderen nemen deel. Het is een revolutie van bohemiens. Men flirt met de dood, stapt over de gesneuvelden. Rook stijgt op uit de brandende stad.

In 1831 werd De vrijheid leidt het volk geëxposeerd in het Paleis van Luxemburg. Critici van het nieuwe bewind vonden het te vies en ook de nieuwe bestuurders waren ook niet te spreken over de rauwe volkse sfeer. Men gaf het schilderij terug aan Delacroix. Het stond bij een tante te verstoffen.

In 1848 werd burgerkoning Louis Philippe verbannen. Delacroix verzette zich tegen de revolutionaire geest zoals die geuit werd door Rousseau. Hij was meer behoudend. In 1874, elf jaar na de dood van Delacroix, vond De vrijheid leidt het volk een plaatje in het Louvre, waar het nog steeds hangt.

In 1889, honderd jaar na de Franse revolutie, werd er een standbeeld opgericht van Marianne die daarna steeds meer een nationaal icoon werd. Ze kwam op postzegels voor en op muntstukken. Tijdens de studentenopstand in mei 1968 werd zij op affiches als symbool meegevoerd. Een grappig detail is dat een vergelijkbare figuur tijdens de revolte de aandacht van de pers trok. De Engelse dochter van een aristocraat zat op de schouders van een vriend en voerde een vlag mee. Ze kwam voorop de omslag van Paris Match. Haar vader was not amused en onterfde haar.

De Zuid-Afrikaanse kunstenares Reshada Crouse schilderde Marianne als een zwarte onafhankelijkheidsstrijdster te midden van andere kunstzinnige lieden. Ze drukte daarmee het gevecht van de geest uit, een vredelievende revolutie. De vrouw die model stond vertelt dat haar borsten zwollen omdat ze zwanger was. Een zwangere zwarte vrouw die kunstenaars aanvoert, daarbij verbleekt zelfs Marianne. 

Aangepast op 18 februari 2014 om 9:36 uur.



Geen opmerkingen:

Een reactie posten