Vijfentwintig jaar Zomergasten vraagt om een terugblik. Al
is dat misschien wel een Droste blik: een herhaling van een herhaling. Roel van
Broekhoven legt echter de nadruk op de ervaringen van de elf presentatoren en
hun 125 gasten. Sanne Wallis de Vries doet een entre-acte als bekende
Nederlander die heel graag gevraagd wil worden als zomergast. Het programma
leende zich uitstekend om door critici beoordeeld te worden.
Het begon in 1988. Nederland 3 was net in de lucht en men
zocht invulling voor het nieuwe televisienet. De VPRO kwam met het idee van
herhalingen, uitgekozen door een gast.
De 37 jaar jonge Peter van Ingen (1988-1995) ontvangt Pierre
Janssen als eerste en dat is niet voor niets. De authentieke kunsthistoricus
die vroeger het programma Kunstgrepen op de buis bracht, wordt wel de
uitvinder van de Nederlandse televisie genoemd. Janssen vond dat televisie
snaren moest raken, de wereld groter maken. Zoals hij Zomergasten invulde zo
bleef het zegt, Van Ingen, die later hoofdredacteur werd van het programma. Hij
stapte in het diepe. Hij herinnert zich de openheid van Piet Vroon (1991) over
zijn vader en zijn depressies. Ischa Meijer probeerde de rol van interviewer
over te nemen. Als presentator kreeg hij veel kritiek.
In later jaren dienden de beelden om meer te weten te komen
over de gast. Kunstkenner Ernst van de Wetering gebruikte de uitzending om het
NSB verleden van zijn vader te onthullen. Ook werd de persoon van de presentator
belangrijker. Iedereen begon zich met de keuze te bemoeien. De nieuwe
presentator Jan Leyers (zie foto) moest zijn uitverkiezing geheimhouden. Hij informeerde
alleen zijn vrouw omdat ze niet op vakantie konden.
Freek de Jonge (1996) werd gevraagd omdat hij zelf iets zou
bijdragen aan het programma, maar werd door de kritiek platgewalst. Vooral na
de eerste uitzending met Connie Palmen. Connie vond dat Freek het vooral over
zichzelf wilde hebben. Freek wilde zich inderdaad niet dienstbaar opstellen.
Hij walgde van een fragment van een anorexisch meisje, zocht de confrontatie.
Jan Vrijman zette hem voor schut met een fragment over Neerlands Hoop dat door
Freek niet op prijs werd gesteld. Hij verliet de studio en kwam terug met een
meel bestoven gezicht.
Wim Schippers (1997) wil niet napraten. Het gesprek met
Candy Dulfer vlotte niet, net als met Arnon Grunberg, maar desondanks vond hij
het wel zinvol.
Hanneke Groenteman (1998) had eerder al interview ervaring,
maar het was haar niet duidelijk wat ze met professor Gunning moest aanvangen.
Het boeiendst zijn het gesprek met Alex van Warmerdam, die haar leerde kijken
door zijn ogen. Een door hem uitgekozen fragment van vechtende politici in
verschillende parlementen was hilarisch.
Adriaan van Dis (1999-2002) beleefde met Zomergasten een
tv-come back. Hij werd van zijn stuk gebracht door Raoul Heertje, die er
bezwaar tegen maakte dat hij eerst geen wijn kreeg en het afscheid van
Swiebertje weer emotioneel vond. Er keken 800.000 mensen, twee maal zoveel als
anders. De uitzending met Kader Abdolah was spraakmakend omdat Abdolah zich
niet liet onderbreken en een woordvoerder wilde zijn voor immigranten in
Nederland. Van Dis bedreigde hem met het stoppen van de uitzending als hij niet
beter luisterde. Men dacht in de huiskamer dat Abdolah een imitatie was van
Kees van Kooten met snor. Kristien Hemmerechts hield een betoog tegen het
voyeurisme van de televisie en vergeleek dat tot afschuw van Van Dis met een
vaccuümpomp die de schaamlippen van een vrouw opblaast.
Joost Zwagerman (2003-2004) werd in het diepe gegooid met
advocate Britta Böhler. Voorafgaande aan de uitzending wandelde hij eenzaam in
Artis. De uitzending met Ayaan Hirshi Ali (2004) was spraakmakend omdat daarin
haar film Submission werd vertoond, die enkele maanden later de dood van
Theo van Gogh tot gevolg had. Voorafgaande was er discussie op de redactie.
Zwagerman zelf vond het riskant. Ayaan kreeg alle tijd om haar standpunten
uiteen te zetten. Ze vindt het moeilijk om te zeggen dat ze de film niet had
moeten maken, maar vindt dat de dood van Van Gogh het niet waard is geweest.
Connie Palmen (2005) was zowel gast als presentatrice. Ze
droeg jasjes in vijf verschillende opzichtige kleuren. Haar mooiste gesprek was
met Robbert Dijkgraaf, die niet door een eerdere selectie kwam omdat hij
volgens Zwagerman zes afleveringen van Koning Klant wilde zien. Het thema was
verbeelding en begon met Sponge Bob. Palmen schaamde zich om te praten over de
erectie die de Vlaamse zanger Tom Barman thuis op de bank kreeg bij het zien
van de Dolly Dots.
Joris Luyendijk (2006-2007) werd door zomergasten gesloopt.
Vooral in het gesprek met Leon de Winter over de joodse identiteit. Ze zaten
als twee apen op een rots tegenover elkaar. Linda de Mol, die hij een
communicatie bedrijf noemt, had men niet moeten uitnodigen. Na haar recente
scheiding was ze zo dicht al een doos en Joris kon dat later begrijpen. Hij
weet verder te melden dat de kijkcijfers steeds belangrijker werden,dat men
daarom gasten neemt als Henk Jan Smits, dat een gast niet te lelijk moet zijn,
geen snor mag hebben (zeker bedacht na Kader!) en zich moet lenen voor
uitbeelding. In het persoonlijk leven moet iets interessants zitten zoals een
depressie en de fragmenten moeten ook betaalbaar zijn.
Bas Heyne (2008) werd min of meer overvallen door zijn taak.
Voorafgaande aan het gesprek met Plasterk kreeg hij een inzinking. Hij had een
openhartig gesprek over de dood van de moeder en de zus van Tom Holkenborg
(Junkie XL), die na het programma instortte.
Margriet van der Linden (2009) werd door de kritiek als een
ijskonijn neergezet, waardoor Carice van houten niet uit de verf kwam. Hanneke
Groenteman trok op haar blog fel van leer en hij daar achteraf spijt van.
Margriet kan zich voorstellen dat haar directieve opstelling haar gasten
afschrikte, al vonden de modemannen Rolf en Victor het een boeiend gesprek.
Jelle Brandt Corstius (2010-2011) wilde de fragmenten niet
van tevoren bekijken en kwam daar op terug na kritiek dat hij de door Jan
Marijnissen genoemde monseigneur Bekkers en de door Erwin Olaf genoemde Jean
Genet niet kende. Olaf hield ook een bevlogen tirade tegen potenrammers. Brandt
Corstius had een goed gesprek met Paul Verhoeven, een goed causeur.
Komende zondag houdt Peter van Ingen Jan Leyers buiten het
zicht van de camera een bordje volgend fragment voor als het gesprek met
Henny Vrienten te lang duurt. Sanne Wallis de Vries is toch met vakantie
gegaan.
Hier
een preview van dit jubileumprogramma van tien minuten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten