Nationale soevereiniteit bedreigt universele mensenrechten
Regisseur Jos de Putter heeft een belangrijk onderwerp te
pakken In het groot gaat het over de toekomst van de westerse democratie, in
het klein over de strijd tussen een progressieve universiteit in Boedapest,
gesticht door de Amerikaanse multimiljonair George Soros in 1991, waarin
westerse waarden worden gepredikt én het beleid van de regering onder leiding
van populist Viktor Orbán, dat daar lijnrecht tegenover staat.
Commentator Chris Kijne opent met de gevleugelde woorden van
Marx in zijn Inleiding van Het communistisch manifest, dat er een spook door
Europa waart. Dat is in dit geval niet het communisme maar het nationalisme dat
overal in Oost Europa bloeit, niet in de laatste plaats in Hongarije waar Orbán
met zijn partij Fidesz de dienst uitmaakt. Na de val van de muur leek het Oosten
zich te gaan aansluiten bij West Europa, maar langzamerhand heeft men de blik
afgewend. De open en vrije samenleving wordt gezien als een wezensvreemd
element. Vooral de Central European University in Boedapest met het ontgelden. Regeringswoordvoerder
Kovács, , die zelf aan de Central European University (CEU) studeerde, zegt dat
men in zijn land andere waarden dan Soros nastreeft. De immigratie berooft volgens
hem de gemeenschappen van hun essentie.
Rector van de universiteit is de Amerikaan Michael
Ignatieff. Hij wil het beeld herzien over de open samenleving, zoals dat de
laatste tijd in de Hongaarse politiek onder vuur ligt. De geschiedenis is
grillig, Het was de bedoeling dat zijn universiteit zou helpen de overgang na
het communisme te vergemakkelijken, maar Hongarije ging met het autoritaire
politieke klimaat vanaf 2010 heel een andere, nationalistische kant op. Het
vestigen van een democratische cultuur vergt tijd en die kreeg men niet. Hij
had niet verwacht dat de vrije media en de onafhankelijke rechtspraak het
onderspit moesten delven. Nationale soevereiniteit en universele mensenrechten staan
tegenover elkaar.
Istvan Rév is medewerker van de CEU. Hij zegt dat de droom
van een nieuwe maatschappij in 1989 in Dubrovnik begon en dat Soros daar een van
de sprekers was. Hij wilde een instelling scheppen waarin men van gedachten kon
wisselen over de toekomst en dat werd de CEU in Boedapest. Hij zegt dat de
sfeer meteen niet goed was omdat de sociale wetenschappen erg gepolitiseerd
waren en dat de CEU scheve ogen kreeg van andere universiteiten die afhankelijk
waren van staatssteun. Vanaf 2010 heeft men zich verder van het Westen
afgekeerd. Nationale sentimenten overheersen. De CEU wordt als een staatsvijand
gezien.
Sociologe Barát
vertelt dat men zich op de CEU baseerde op ideeën gebaseerd op de Amerikaanse
grondwet. Zij gaf les in genderstudies, die na de nieuwe onderwijswet van vorig
jaar, net als sociologie, van het programma is gehaald. Ze voorziet een nieuwe
uittocht van jonge mensen.
De scherpzinnige Bulgaarse politicoloog Ivan Krastev (zie foto) zegt
dat het imiteren van Westerse denkbeelden wrevel oproept. De lokroep van de
traditie gaat terug tot de jaren van massa emigratie in Oost Europa. De tweede
generatie is gevoeliger voor het feit dat men als tweederangs burgers wordt
gezien. De morele paniek wordt afgereageerd op de huidige immigranten. Openheid
bracht geslotenheid. Traditionele waarden kwamen weer voorop te staan. Terwijl
de revolte in de jaren zestig het Westen rechten van minderheden opleverde, eiste
men in Oost Europa het recht op een eigen staat op. Omdat men geen koloniaal
verleden kende, was er ook geen schuldgevoel over de eigen staat. Men wilde
juist eindelijk eens een eigen plek.
De oppositie van kunstenaars in Hongarije voert onder de
naam De hond met de twee staarten op
straat actie voor schone lucht, maar veel zoden aan de dijk zet dat niet. De
angst die Orbáb zaaide rond de immigratie heeft vorm gekregen in een vijfhonderd
kilometer lang hek langs de grens. Een burgemeester van een grensplaats die
daar een kijkje gaat nemen, zegt dat hij zich schaamt voor zijn hopeloze land
zonder toekomst. Hij toont een krant die is opgekocht door de populisten en
schreeuwerig adverteert tegen Soros, hetgeen tijdens de verkiezingen van
afgelopen zondag zijn effect niet heeft gemist.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten