Een geconserveerd Nederland in de V.S.
Mariët Meester woont op het ogenblik tijdelijk weer in
Veenhuizen waar ze ook haar jeugd doorbracht. Haar ouders wonen daar nog
steeds.Ze doet in de leegstaande pastorie onderzoek voor een nieuw boek.
Veenhuizen is een afgesloten gemeenschap. Ze leerde er omgaan met
gedetineerden.
Haar oom, de hoofdpersoon van haar laatste boek, ging in
1953 op twintigjarige leeftijd naar de Verenigde Staten. Hij kwam uit een niet
christelijk gezin en ging zijn vriendin achterna die vrijgemaakt gereformeerd
was. Hij studeerde toxicologie en werd wetenschapper.
Mariët hoorde thuis verhalen over hem, bijvoorbeeld dat hij
zijn schoonmoeder opgroef om haar te verkassen naar de plaats Lynden in het
Noord-Westen waar de familie naartoe verhuisde. Daar was een Nederlandse
kolonie. Oom kreeg leukemie. Tijdens een stamceloperatie kreeg hij het bloed
van de vader van Mariët. Zij zag op dat moment nog niet dat haar oom een geschikt
onderwerp vormde voor een roman. Het lag te dichtbij.
Wim Brands toont, door de echtgenoot van Mariët gemaakte,
filmbeelden van Lyden, een plaats met elfduizend inwoners, waarin de
Nederlandse cultuur in ere wordt gehouden met speculaas, een molen en de
verzuiling inbegrepen. De sfeer deed Mariët erg aan de jaren vijftig denken.
Haar jongste nicht bekwaamde zich in de klompendance en was
teleurgesteld dat die in Nederland niet meer wordt uitgeoefend. De inwoners
spreken nog altijd Nederlands met het accent uit de regio waar ze vandaan
kwamen.
Haar oom was tegen IVF-behandeling en ook tegen abortus. Hij
gaf zijn werk op en vertrok naar Lynden omdat hij zijn gelovige opvattingen
niet kon verenigen met de wetenschappelijke. Mariët voelde hem erover aan de
tand, maar veel wijzer werd ze er niet van. God geeft de mens mogelijkheden, zo
stelde de oom, en de mens dient zijn zegen te vragen over zijn werk. Sommige
inwoners van Lynden wijzen medische hulp af.
Een rare geconserveerde wereld, merkt Brands op.
Mariët probeerde zonder vooroordelen die levensopvattingen
te beschrijven, ook om de lezer in staat te stellen zelf te oordelen, maar soms
was dat wel moeilijk. Een overlevende van Auschwitz, die tijdens een lezing
vertelde dat ze geluk had gehad dat ze het kamp overleefd had, werd
voorgehouden dat zij dat aan God te danken had.
Mariët zegt dat het leven aldaar ook een aantrekkingskracht
op haar uitoefende. Dat ze zelf erdoor van ideeën veranderde. Ze schreef ook
een roman over de Roma in Roemenië, maar daar gebeurde dat niet. In Lynden ging
ze over abortus genuanceerder denken. Ze ging ook naar de kerk. Ze concludeert
dat de persoonlijkheid wellicht minder vastligt dan ze dacht.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten