Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



woensdag 18 januari 2012

Gavin Friday, VPRO Wintergasten, 9 januari 2012


Raoul Heertje bezoekt Gavin Friday, de ex-zanger van de Virgin Prunes, die in het tropische Dublin woont. Heertje vindt het er sprookjesachtig en zal niet doorvertellen dat het daar zo aangenaam is. Friday ontkracht de uitspraak van Heertje door te zeggen dat het er vaak slecht weer is. Ook vroeger was het leven in de Ierse Republiek geen pretje, gedomineerd als men werd door de katholieke kerk. Veel fragmenten die Friday heeft uitgekozen gaan daarover, maar natuurlijk over muziek.  

David Bowie was een eerste voorbeeld voor Friday. Hij zag diens figuur van Ziggy Stardust in Top of the Pops in april 1972 op de televisie en voelde zich persoonlijk aangesproken. In de documentaire Cracked Actor (BBC, 1974) zien we Bowie op de achterbank van een dure auto in de Amerikaanse woestijn. Hij stak de oceaan over omdat zijn inspiratie in het Verenigd Koninkrijk opdroogde. Friday zag een kwetsbare man in de auto. Hij wist niet dat Bowie op dat moment cocaïne gebruikte.

Een andere inspiratie bron vormde Joy Division. We zien een fragment van Transmission uit Something else (BBC, 1979). Hun vervreemdende suburban geluid volgde op de punk van the Sex Pistols en The Clash, de eerste generatie die zich uitte. Friday begon rond die tijd met de Virgin Prunes. Woede kon worden met zuipen of heroïne maar er was ook de uitweg van de muziek.

Een derde inspiratie bron vormde Jacques Brel. Pas later leerde Friday hem kennen, net als Brecht en Weil. Hij waardeert diens fysieke expressie en het theatrale ineen. Ieren hebben ook dat boerse en dat zweterige.   

Friday groeide op in een katholieke arbeiderswijk. De sfeer was conservatief, katholiek en somber. Zijn toekomstperspectief bestond uit werkloosheid. Hoewel hij een moeilijke relatie met zijn vader had was voor hem het samen kijken naar de eerste mens op de maan een ervaring die hij zijn hele leven niet vergat en die terugkomt in zijn teksten. Later vormde hij tegen de katholieke inborst van zijn vader in, met protestantse vrienden zijn band.

In The song of Bernadette (Henry King, 1943) over de verschijning in Lourdes, klinkt de gruwelijkheid van de katholieke dictatuur door. Friday laat speciaal voor de gelegenheid de kerkklokken horen, die dagelijks luidden. Schuld en lijden was het menselijk lot. De religieuze ellende werd geëvenaard door de burgeroorlog, volgend op de Ierse onafhankelijkheid in 1916. We zien beelden van Bloody Sunday uit 1972, toen Britse soldaten het vuur openden op Ierse demonstranten in Belfast. Daarna nam de invloed van de IRA sterk toe. In 1974 was er een bominslag in Dublin. Friday hoorde die in de verte en vroeg zich af of zijn vader wel thuis zou komen van zijn werk. Een Ier werd gezien als een terrorist. Dat merkte Friday als hij met de band naar Engeland voer. Door de economische vooruitgang in de jaren negentig zakte de macht van de kerk in. Homoseksualiteit werd pas in 1993 onder druk van Europa geaccepteerd, abortus is nog steeds illegaal. We zien Sinead O’Connor die tijdens een uitzending van Saturday Night Life in 1992 een foto van de paus verscheurt. Ze was haar tijd vooruit, zegt Friday.

Toch heeft hij veel liturgische relikwieën in zijn huis. Hij wilde ooit priester worden maar vond Bowie interessanter. De melodramatische kant van het katholicisme boeit hem nog steeds. Het Vaticaan vindt hij als show prachtig.   

Heertje vraagt hem of de last van het verleden, die ook blijkt uit zijn keuze van de fragmenten, van waarde is geweest voor zijn ontwikkeling. Friday ontkent dat. Hij vindt dat kinderen gekoesterd dienen te worden. Hij wist in vijf minuten wat hij de kijker wilde laten zien. Dat zijn verder nog fragmenten uit Nosferatu (Herzog 1979), gemaakt door de Ier Bram Stoker, waarin Klaus Kinski een op het lijf geschreven uitvoering van graaf  Dracula geeft en uit Eyes wide shut (Kubrick, 1999) dat iets zegt over rijkdom, seks en de schaduwkant van de mens. Hij leerde op de achterbank van het busje van U2 de tol van de roem kennen en ging zijn eigen weg. Ook Picasso, die zich uitdrukt in een vrije vorm, behoort tot zijn favourieten. De uitzending wordt besloten met een fragment uit Animal Crackers (Heerman, 1930) waarin Harpo Marx niet praat maar wel als geen ander communiceert. Een sterk einde van een boeiend programma.  

Hier de website van Gavin Friday.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten