Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



maandag 7 juli 2014

Schwobfest zomer 2014, De Lichtfabriek, Haarlem, 6 juli 2014



Tien herontdekkingen voor deze zomer in uw boekhandel

Schwob is vernoemd naar de Franse schrijver Marcel Schwob die contacten onderhield met vele andere auteurs en gold als een kenner van de wereldliteratuur met een voorkeur voor het marginale of vreemde. Volgens initiator Alexandra Koch is een Schwobtitel dan ook een heel goed boek uit de afgelopen eeuw dat in vergetelheid is geraakt. Het motto Ken uw klassiekers moet met een knipoog verstaan worden. Dit eerste Schwobfest is geen hype, maar zal elk half jaar opnieuw gehouden worden. In de winter volgen tien nieuwe herontdekkingen, zegt ze in haar inleiding. Casper Luckerhof van Kennemer Boekhandel kondigt vervolgens de tien ambassadeurs aan die ieder gedurende vijf minuten hun herontdekking zullen aanbevelen, pitchen zoals dat tegenwoordig heet.

De Vlaamse schrijver Ivo Victoria vertelt zeer bevlogen over Knut Hamsun. Zijn roman Zwervers (1927) heeft hij nog niet gelezen omdat het een dik boek is en hij daar in de vakantie rustig de tijd voor wil nemen. Hij leest enkele typerende zinnen voor uit Pan en vertelt waarom Hamsun tijdloos is: de intense personages tegen de achtergrond van de periode van industrialisering passen net zo goed in onze tijd waarin we opnieuw voor een periode van omwentelingen staan.  

Rusland kenner Michel Krielaars zegt dat wie van Tolstoj houdt en van epische romans, zeker De Thibaults van Roger Martin du Gard moet lezen. Daarin wordt de tijd van het opkomende socialisme geschetst aan de hand van een familie met een tirannieke vader en twee zoons die tegen hem in verzet komen. Krielaars noemt De Thibaults psychologisch nog beter dan Oorlog en vrede van Tolstoj. Het boek kent een enorme diepgang en is geschreven in gemakkelijk Frans, voor wie die taal wil oefenen. Aan het eind van dit eerste deel staat de mooiste sterfscène die Krielaars ooit las. Volgend jaar verschijnt het tweede deel.

Hervertaalster Rebecca Wilson zingt samen met haar close harmony groepje Cherry Delight het lied Sweet cider time, dat mooi past bij de sfeer van Het bloeien van de avondwinde van Jetta Carleton. De roman speelt zich begin 1900 af in het agrarische Missouri, waar seksuele behoeften en maatschappelijke verwachtingen ver uiteen liepen. Carleton vertrok naar New York waar ze reclames maakte voor zeep, maar ging in de zomer terug naar de boerderij van haar ouders. De roman is een soort Het kleine huis op de prairie maar dan met een mooie stijl en een fraaie twist op het eind.

Redacteur Koos Hageraats prijst Niels Lyhne (1880) aan van de Deen Jens Peter Jacobsen vanwege diens verbeeldingskracht, ironie en de kennis die men opdoet over zichzelf en anderen. Het boek gaat over een jongeman die niet weet wat hij met zijn leven aan moet en is wat dat betreft tijdloos. Jacobsen schreef het op 33-jarige leeftijd en overleed vijf jaar later. Na de eerste tien pagina’s waarin de moeilijke verhouding tussen de ouders van Niels uit de doeken wordt gedaan, hangt de lezer, want hij wil weten hoe Niels zich gaat ontwikkelen: als kunstenaar zoals zijn moeder wil of als burgerman die zijn vader van hem wil maken?

Boekhandelaar Ronnie Terpstra, bekend van De Wereld Draait Door, pitcht Naar de haaien van Erich Kästner. De werkloze Jakob Fabian doolt in de jaren dertig door het armoedige decadente Berlijn. De zinnen trekken de lezer naar binnen. Kästner trekt ook zijn personages zijn eigen werkelijkheid in, zoals de moeder die eerst alleen in brieven geportretteerd wordt maar daarna in levende lijve verschijnt. Het eind komt als een mokerslag, niet in de laatste plaats omdat er nog enkele niet door Terpstra voorziene nawoorden volgden. Een blijvende herinnering, zegt Terpstra.

Redacteur Michel van de Waart vindt het jammer dat Koos van Zomeren niet in zijn plaats pitcht, want Mario Rigoni Stern en Van Zomeren staan beiden dicht bij de natuur en nuchter in het leven. Van Zomeren kenschetste Sergeant in de sneeuw, dat over de ervaringen van een Italiaanse sergeant in de Tweede Wereldoorlog gaat, als imponerend op een manier die niet wil imponeren. Rigoni Stern was een vader voor zijn manschappen en had respect voor de vijand. Eenmaal weer thuis schreef hij op een zintuiglijke manier over zijn ervaringen. Primo Levi vond de roman geweldig en wilde het liefst een kerst samen met Rigoni Stern doorbrengen in een berghut in de sneeuw.  

Vertaler Rob van der Veer zag Kroniek van Perdepoort van de Zuid-Afrikaanse Anna Louw (1913-2003) in de kast staan. Na lezing slaakte hij drie zuchten: van bewondering, verwondering en van verbazing dat de roman nooit was vertaald. De vierde zucht kwam tijdens de vertaling. De roman gaat over trotse Boeren die op hun boerderij Perdepoort begraven liggen, maar vanwege uitbreiding van het bedrijf herbegraven moeten worden, hetgeen uitdraait op een ramp. Louw vertelt het verhaal met doem en absurdisme. Het boek bevat daarnaast ook een geheime code die, als men die mist, op te vragen is bij de vertaler. Die sluit af met: Lezer, kijk in de spiegel en lees dit boek.

Schrijver Joubert Pignon zegt dat literatuur geen gezellig vriendje is maar ons de ogen opent voor wat wij niet willen zien. Bill, Kevin, Edward, Hubert, Henry, Clem en Dan wonen in de grote stad met Sneeuwwitje. Ze slijten hun dagen met het maken van babyvoeding en het wassen van de gebouwen – en af en toe een wip onder de douche. De hervertelling Sneeuwwitje (1965), het romandebuut van Donald Barthelme (1931-1989) zet de lezer op het verkeerde been, net als het recept voor mayonaisesoep van Pignon.

Vertaler Peter Bergsma spreekt Graham Greene direct toe over zijn roman Een opgebrand geval. Greene muntte met die titel de term burn-out. De roman gaat over een leprakolonie in Congo. Mensen worden er opgevreten door de ziekte en een beroemd architect heeft geen zin meer in zijn werk en in vrouwen. Het katholicisme speelt een belangrijke rol in het boek. Greene bekeerde zich ertoe om met zijn geliefde Vivien te trouwen, maar bleef een agnost met twijfels. Bergsma roemt de schitterende stijl en het parabolische slot van de roman.

Criticus Arjen Fortuin vindt het jammer dat hij maar vijf minuten heeft om te vertellen over Een dwaze maagd van Ida Simons. Hij toont het laatste boekenkatern van NRC met daarin een artikel van Jessica Voeten waarin Marga Minco tijdens een prijsuitreiking een ring met een parel krijgt van een onbekende vrouw. Dat was Ida Simons, die pianiste wilde worden maar vanwege haar zwakke gezondheid na haar kampervaringen, een literaire carrière begon, waar ze uiteindelijk ook lichamelijk te zwak voor bleek. Een jaar na publicatie van Een dwaze maagd overleed ze. Fortuin roemt de muzikale toon van de roman zoals in de zin: Op zon- en feestdagen vochten mijn ouders als kat en hond. Een boek om zin voor zin te lezen.

Een mooi initiatief van het Letterenfonds. 


 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten