Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



woensdag 16 juli 2014

Portret van Ronald Brautigam, NTR-Podium, 13 juli 2014



Over het verschil tussen een uitvoering op de fortepiano en een concertvleugel.



Pianist Ronald Brautigam (Amsterdam, 1954) speelt op allerlei locaties, van concertzalen tot achterkamertjes. Die vragen om andere piano’s, te weten een concertvleugel of een fortepiano. De fortepiano werd, zo lees ik in de begeleidende informatie, gebouwd door de Italiaanse instrumentenbouwer Bartolomeo Christofori en veroorzaakte een revolutie in de muziek omdat daarop, anders dan op het spinet of het klavecimbel, harder en zachter gespeeld kon worden. Mozart maakte daar goed gebruik van.

In Kortenhoef speelt Brautigam Appasionata van Beethoven in een kerkje op een fortepiano van rond 1840. In die tijd speelde Schumann daarop ook graag werken van Beethoven, vertelt hij. Ieder instrument levert een ander effect op. Beethoven had zijn werk bedoeld als kamermuziek op de fortepiano. Omdat het rechterpedaal in het kerkje niet werkt zal hij dat in zijn hoofd moeten compenseren, maar daar maakt hij zich niet druk over. De interviewer vraagt hem tijdens in de wachtkamer of de eenzaamheid niet groot is, maar Brautigam kijkt uit over een kerkhof en zegt dat het altijd erger kan. Hij doet vaak een cryptogram en is in ieder geval niet zenuwachtig. Terwijl het publiek de zaal in komt wordt het pedaal alsnog gerepareerd.

Later vertelt hij achter de piano dat weinig componisten zo geniaal waren als Beethoven. Dat is door zijn hele werk heen te horen, zoals in het beginaccoord van de Pathetique. Brautigam heeft eerst twintig jaar lang deze sonate van Beethoven op het verkeerde instrument gespeeld, namelijk op een vleugel terwijl het voor een fortepiano bedoeld was. Hij speelt een gedeelte van de Pathetique maar zegt daarna dat zijn vinger in het ijs moet vanwege een ingescheurde nagel.  

De documentaire concentreert zich verder rond het verschil tussen een uitvoering van het 22ste pianoconcert van Mozart op een authentieke fortepiano en een concertvleugel, respectievelijk met een kamerorkest in Keulen en met het Radio Filharmonisch Orkest in het Concertgebouw in Amsterdam onder leiding van Michael Schonwandt. De uitvoeringen spelen zich af in de kersttijd van het vorig jaar. Keulen is in de ban van de kerstmarkten maar Brautigam zit daar ver vandaan in een hotel met uitzicht op het Funkhaus WDR. Het concert in de grote zaal van het Concertgebouw op 15 december j.l. wordt in zijn geheel uitgezonden. Daar is juist een vleugel nodig om de ruimte te kunnen vullen.

Brautigam houdt het meest van componisten als Beethoven, Haydn en Mozart. Hun eenvoud duidt niet op een emotioneel tekort, maar op fijnzinnigheid. Beethoven was zeer onder de indruk van Mozart en ook Brautigam raakt nooit op hem uitgekeken. Hij wil zijn composities in zijn geest spelen. Hij laat horen dat eerdere, langzame bewerkingen tegenwoordig afgekeurd zouden worden. Beethoven op een vleugel geeft een diffusere klank en klinkt meer als Mahler. Hij speelt voor dat Mozart zuchtende noten bedoelde en geen gladde.

Op het conservatorium genoot Brautigam van de muziek. De term carrière was in die tijd een besmet begrip. Het ging om het plezier, ook na de lessen in het café. Hij heeft veel samengespeeld met Jaap van Zweden, die wel voor een topcarrière koos. Brautigam zegt dat hij weinig ego heeft en dat hij het niet zou kunnen opbrengen steeds hetzelfde stuk te spelen. Hij zoekt diepgang en wil niet dat zijn spel werk wordt.

 Hier de Engelse website van Ronald Brautigam, waarop te lezen is over de uitvoering van het complete werk van Mozart, Haydn en Beethoven op de fortepiano, hier het wonderschone tweede gedeelte van Pathethique, gespeeld door Michiel Roosen.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten