Uitreiking tweede Haarlemse Debuutprijs 2011, 30 oktober j.l.

Het is alweer een jaar geleden dat de prijs, ingesteld door de Bibliotheek Haarlem en omstreken en Nieuwe Teisterbant, voor het eerst in Grand Café Brinkmann werd uitgereikt, op de dag dat Harry Mulisch ons verliet. Ziggy Klazes van Nieuwe Teisterbant memoreert dat Mulisch ook lid was van dit genootschap, net als Godfried Bomans. Vorig jaar werden er elf manuscripten ingezonden, dit maal zestien. De juryleden Daan van der Valk van boekhandel De Vries, de schrijver P.F. Thomése, genomineerd voor de Ako literatuurprijs die vanavond in het Scheepvaartmuseum in Amsterdam wordt uitgereikt, winnares van 2010 Laura van der Wijden bogen zich daarover onder leiding van voorzitter Wim Vogel, ook jurylid voor de Librisprijs en neerlandicus.

Voordat de laatste het juryrapport bekend maakt spreekt Laura de aanwezigen toe en vertelt hoe het haar gegaan is na het winnen van de eerste Haarlemse debuutprijs. Ze was al verbaasd over de nominatie en zeker over de prijs, maar ontving die met een grote grijns. Daarna voelde ze zich door alle media aandacht een halve bekende Haarlemmer. Na de boekpresentatie in het voorjaar was de eerste druk al snel uitverkocht en ook werd haar boek in de bibliotheek zo’n negentig keer uitgeleend.

Het juryrappport (overgenomen van Wim Vogel, waarbij vermeld dat drie inzenders, waaronder een  genomineerde, niet meer genoemd wilden worden en daarom vanaf 31 januari 2012 uit de tekst verwijderd zijn, rs)

Zestien manuscripten werden ingezonden. Een van hen had daar wegens verregaande onzekerheid al snel spijt van en zag alsnog van deelname af. Een andere inzending bleek geen fictie maar een uitgebreide, historische studie te bevatten: non- fictioneel werk dus. Het reglement van de Debuutprijs is daar duidelijk over: het is een prijs voor fictie. De ingezonden studie, hoe leerzaam ook, mocht niet in behandeling worden genomen. Het reglement vermeldt ook dat ingezonden manuscripten het werk van een individu moeten zijn en dus mocht een bloemlezing van korte verhalen door verschillende auteurs uitgesloten derhalve niet meedoen.

Hoe is de jury te werk gegaan? De resterende inzendingen zijn verdeeld over de leden van de jury. Sommige manuscripten werden zo goed bevonden dat ook alle andere leden van de jury ze lazen, bij enkele werd een tweede, derde en zelfs een vierde lezing raadzaam geacht, weer andere werden door allerlei oorzaken, waarover zo dadelijk meer, vanaf die eerste lezing kansloos geacht. Er kan er namelijk maar een winnen!

Wie waren de inzenders? Welke titel gaven zij hun manuscript en wat vond de jury daar nu van.

Monique Philippo, Aardbeien met slagroom

Een verhaal dat laat zien hoe een pas gescheiden, door haar huwelijk beschadigde en onzekere moeder zich ontwikkelt tot een zelfstandige vrouw die weet voor wat en voor wie ze moet kiezen. De personages die Monique Philippo beschrijft zijn allemaal even aantrekkelijk, intelligent, interessant en buitengewoon goed in bed, wat op den duur wat eentonig wordt.

Marianne Eerdmans, De onbuigzaamheid van bomen

Goed geformuleerd, hier een daar mooie beschrijvingen, maar als verhaal te onsamenhangend.

Matthias Rozemond, Zo goed als zestien

Een jeugdliefde uit de jaren zeventig. Voor de hoofdpersoon ongetwijfeld van het grootste belang, maar voor de jury minder dwingend.

(inzender verwijderd)

Nico van den Raad, Dichter bij de verte

Drieëndertig zeer diverse vertellingen, sprookjes, realistische en dan weer raadselachtige schetsjes, miniatuurtjes en een enkel compleet verhaal. De schrijver kan schrijven, weet de spanning goed te doseren waardoor het verlangen ontstaat naar groter werk van deze auteur, werk dat het dan wel wat minder van de pointe zou moeten hebben.

Hans Hendrix, De dubbelganger?

In deze thriller staat centraal de zoektocht naar een verdwenen vriend. Met name de achtervolging in Spanje en het wachten en observeren in Brazilië worden beklemmend beschreven. Toch mist het verhaal geloofwaardigheid: roken in een vliegtuig, met peseta’s betalen in Spanje, dan kan begin 21^ste eeuw echt niet meer.

Babs Taal, Hardlopen? Je bent gek

De auteur weet met enthousiasme haar passie voor hardlopen in korte stukjes te beschrijven. Zeer geschikt en herkenbaar, lijkt ons, voor de echte hardloopliefhebber, maar haar columns zijn veel meer journalistiek dan literair werk.

O.M.S. Schölvinck, De schitterende

Een zoektocht naar Lorenzo Il Magnifico, de schitterende. Een historische roman over een belangrijke, Italiaanse renaissancist. Als onderwerp boeiend en gedurfd, als roman minder geslaagd vooral omdat de hoofdpersoon nauwelijks voor de lezer tot leven komt.

Maud Mooij, De passie van het overleven

Het overlevingsverhaal van een doorzetter. Ook de auteur moet dat zijn want duizenden feiten, feitjes, grote en kleine gebeurtenissen, gevoelens en impressies worden over de lezer uitgestort. Jammer dat de verbeelding, de fantasie, oftewel het vermogen van de auteur gebeurtenissen naar haar hand te zetten, te weinig ruimte zijn gegund.

(inzender verwijderd)

Blijven er, dames en heren, drie inzendingen over die wij duidelijk beter vonden dan het werk dat zo juist genoemd werd. Dat betekent dat

Leny van der Ley met Vierspan ( 4 spannende verhalen)

Sybren Kalkman met zijn roman Struikelbank

en (inzender verwijderd)

door de jury werd genomineerd voor de Haarlemse debuutprijs 2011.

En ook zij hebben recht het oordeel van de jury nu te horen.

Leny van der Ley

Leny van der Ley heeft met Vierspan vier verschillende, spannende verhalen goed op papier gezet. Het eerste daarvan, Rampenplan, is verreweg het sterkste en meteen raak: een terreuraanslag met vaart en spanning geschreven in de bekende Nederlandse thrillerstijl. Dat de psychologie en de verbeelding niet haar sterkste kwaliteiten zijn, laat Leny zien in de laatste twee verhalen: Nomen est omen heeft wel wat weinig diepgang, terwijl Partime verdwijning veel weg heeft van een veredelde doktersroman. De schrijfster heeft talent, kan goede en onderhoudende chicklit schrijven,maar haar beschrijvingen zijn af en toe clichématig en het komt de jury voor dat ze zich soms onvoldoende heeft geïnformeerd over de achtergronden van haar verhalen. Wie met vier paarden een wedstrijd aangaat, moet er ook voor zorgen dat alle vier even sterk zijn.

Sybren Kalkman met Struikelbank. Een woord dat we nog niet kenden, maar de inhoud van dat begrip is bij iedereen hier in deze zaal bekend: een bank die gaat voor het grote geld, die alle ethische argumenten overboord zet opdat enkelen zoveel mogelijk geld kunnen vergaren maar uiteindelijk, omdat hoogmoed nu eenmaal nog altijd voor de val komt, struikelt en personeel en klanten in de grootst mogelijke ellende achterlaat.

Sybren Kalkman heeft vóór op zijn typoscript zijn leeftijd genoteerd: 67 is hij en het zou de jury dan ook helemaal niet verbazen als hij na zijn pensionering eindelijk de tijd heeft gevonden de vaak uiterst criminele sluipwegen van het internationale bankwezen in kaart te brengen. Gegeven de financiële crisis is zijn verhaal een verhaal dat er toe doet, weliswaar ‘opgeleukt’ met allerlei thrillerachtige elementen en keiharde dames die niets uit de weg gaan, maar veel belangrijker is dat de jury zijn roman met plezier heeft gelezen omdat die actueel is, met vaart is geschreven, informatie over de schofterige wereld van de graaiers geeft die helaas betrouwbaar overkomt. Sybren Kalkman doet wat hij kan: goed schrijven, een spannend verhaal opbouwen en veel feitelijke informatie geven. Soms te veel: allerlei internationale, financiële termen en begrippen gingen het verstand van de jury vaak te boven De jury begreep ook niet waarom de auteur ieder hoofdstuk begint met een zogenaamd krantenbericht: het vergroot de betrouwbaarheid en de actualiteit maar de hoeveelheid ervan miste uiteindelijk het doel; de jury betrapte zichzelf erop die krantenberichten niet meer te lezen.

Niettemin: Struikelbank is naar het oordeel van de jury zijn nominatie meer dan waard.

De laatste genomineerde is (verwijderd)

Wie is de winnaar van de Haarlemse Debuutprijs 2011? Is dat Leny van der Ley met haar vier spannende verhalen? Is dat Sybren Kalkman met zijn thrillerachtige roman over de grote graaiers in de internationale financiële wereld, of is dat (verwijderd)?

De bekendmaking

De burgemeester van Haarlem, Bernt Schneiders, roemt de Haarlemse literaire traditie en daarmee ook het initiatief van Bibliotheek en Teisterbant om nieuw talent op te sporen. Haarlemse schrijvers hebben meestal iets op hun stad op te merken. Bilderdijk die in het gebouw woonde, vond het tochtig en hoorde vrouwen op de markt met schelle stemmen, Louis Ferron sprak met dedain over zijn stad. Schneiders prijst Thomése die geen onvertogen woord over de stad zou spreken, al las ik in De weldoener wel wat anders.

Schneiders reikt de tweede Haarlemse debuutprijs uit aan Sybren Kalkman, die dat helemaal niet had verwacht. Hij heeft als achtergrond accountancy en het boek speelt zich af op de Zuid-As. Hij zegt dat het het lot tarten zou zijn om na te denken over een dankwoord, maar hij schrijft met plezier en de prijs komt hem heel goed uit.

Tenslotte bedankt Ziggy Klazes de aanwezigen. Ze bemoedigt alle schrijvers met te zeggen dat ze al veertien jaar een boek wil schrijven maar het een hele klus vindt om dat van A tot Z te doen. Ze heeft voor alle deelnemers een portret van Bomans (zie foto) en een speciale uitgave van Het leven is vurrukkulluk.

Zelf heb ik, voor lezers die zich misschien nog herinneren dat ik een verontrustend verhaal zou inleveren, dit jaar afgezien van deelname. Dat heb je met dat bloggen. Maar ik wil volgend jaar weer van de partij zijn, met De konijntjes, waarvoor ik vanaf morgen met Nanowrimo als stok achter de deur, mijn best ga doen.

aangepast vanwege bezwaren tegen plaatsing van het juryrapport op dit blog door enkele inzenders op 31 januari 2012 om 10:32 uur.