Een krachtige vrouw zonder twijfel over het Noorse broederschap.
In de voorbeschouwing merkt Jeroen Pauw op dat Ellen recent
twee boeken heeft geschreven over haar opvoeding in een streng christelijk
milieu. Op zijn vraag of ze slachtoffer is van godsdienstwaanzin, antwoordt ze
bevestigend. Die uitte zich bijvoorbeeld uit het slaan uit liefde zoals haar
vader deed, vooral tegen haar broer, Job in haar eerste boek.
Voordat Ellen haar verhaal kan doen, steggelen de kersverse
moeder Nebahat Albayrak en Frits Wester met elkaar over de positie van Job
Cohen die een dag eerder in de flank werd aangevallen door de partijvoorzitster
Ploumen van de PvdA. Op de vraag wat Ellen er van vindt zegt ze dat ze geen
verstand heeft van politiek, maar het interessanter zou vinden te weten wat
Cohen doet.
Jeroen Pauw toont het tweede boek van Ellen, getiteld Wij dansen niet,
dat gaat over een meisje in een christelijke gemeenschap, het Noorse
broederschap. We zien een fragment uit 2002 uit het NCRV-programma Heilig
vuur, waarin gefilmd werd tijdens een dienst in de Schermer en een camping
in Twente waar het broederschap elkaar, zoals ook beschreven in Blinde
wereld, in de zomers ontmoette.
Ellen herkent nog wel personen uit de reportage, neven
zelfs. Het Noorse broederschap kwam in de jaren vijftig naar ons land toe en
vormde een aantrekkelijk alternatief na de onveilige oorlogstijd. Het
verschafte een leidraad, zin en presenteerde zich als een godsdienst voor de
gewone mens. Ellen werd erin geboren en aldus ook een bruid van God.
Ze zegt dat er een strijd wordt geschapen tegen jezelf. De
hoofdpersoon Janne gaat in Wij dansen niet in een euforische stemming
haar bezittingen verbranden. Ellen leest daarover voor.
Een misdadig trekje, zegt Witteman.
Je bent als kind nooit goed zoals je bent, antwoordt Ellen.
Je moet je emoties onderdrukken. Haar vader sloeg omdat dat het beste was voor
het kind. Jongens en meisjes werden gescheiden in verband met de opkomende
lusten, die gedood dienden te worden. Daarmee werd een deel van jezelf gedood.
Je experimenteert niet met gedrag want dat is zondig.
Kon je daarover praten met leeftijdsgenoten? vraagt Pauw.
Ellen zegt dat zoiets taboe was maar uit Blinde wereld
herinner ik me een heel mooie dialoog tussen Kieke en haar vriendinnetje
tijdens het kamp in Twente. Ellen zegt dat de vrouw onderdanig is aan de man en
daarom een hoofddoek draagt.
Witteman vraagt of het moeilijk was om uit te treden.
Ellen kon niet anders. Ze liep tegen de bekrompenheid aan.
De buitenwereld werd weggehouden, maar het geloof zit nog in je. Haar familie
vond het pijnlijk. Haar moeder sprak haar aan over haar mascara en vertelde
over de verloren zoon en het verdwaalde schaap.
Heb je nog contact met je ouders?
Twee keer per jaar. Mijn oudste broer is ook uitgetreden en
woont als een kluizenaar in de Verenigde Staten, mijn zus gelooft nog wel. Ik
heb wel een band met haar. Ze las Blinde wereld, maar ik kan daar niet
met haar over praten. Mensen in het broederschap zijn tot op zekere hoogte
gelukkig, maar dragen wel een verwaarloosde identiteit met zich mee.
Witteman vraagt naar het succes van haar boeken, meeliftend
met Knielen op een bed violen. Ellen zegt dat ze het broederschap niet
veroordeelt, maar in het gevoel van een kind kruipt, hetgeen herkenning
oplevert.
Ellen vraagt zich af of er godsdienstvrijheid kan bestaan in
een gelovig gezin? De teleurstelling dat een kind met het geloof breekt gaat
altijd ten koste van de liefde en aandacht van de ouders.
Ze werpt hiermee een lastige kwestie op, die verder gaat dan
het geloof en betrekking heeft op allerlei vormen van geestelijke beïnvloeding.
In hoeverre mag je als ouder je kind je ideeën opdringen? Wat gebeurt er als je
dat niet doet? Het jonge kind neemt vooral de sfeer van zijn ouders over. Meer nog
dan de bewust overgedragen normen. In de lagere schoolleeftijd wil het zich
graag identificeren met zijn ouders. In de puberteit zet het zich weer tegen hen
af om een eigen identiteit te vormen. Droevig als dit proces zo verstoord wordt,
maar wel vervullend om over te schrijven.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten