Glansrijk vervolg van literair debuut
Het debuut Zondagsgeld (2008) - een trefzekere en
indringende schets van de jeugd van een begaafde jongen in een armoedige, maar
hechte familie op het Bickerseiland - deed verlangen naar meer. Snijder bedient
de lezer op zijn wenken. In Retour Palermo maakt hij zijn schrijfkunst
meer dan waar. De jongen van het Bickerseiland is inmiddels een 19-jarige
tiener, die op eigen benen staat en samenhokt met een achttienjarig meisje.
In beeldend, zinnelijk en lichtvoetig proza vernemen we over
een reis die de langharige Hollandse ik-figuur samen met zijn vriendin Ingrid
naar Sicilië maakt. Tegelijk bevat het verhaal ook een terugblik daarop:
vijfentwintig jaar later gaat de ik-figuur – die inmiddels getrouwd is en twee
kinderen heeft, het Italiaans op doctoraal niveau beheerst en kalend is - terug
naar Palermo om een eerbetoon te brengen aan zijn inmiddels overleden vriend
Sandro, die Ingrid en hij hebben leren kennen als een vrolijke, welbespraakte straatverkoper en die in latere jaren een bekend en charismatisch
studentenleider werd.
De beelden uit het boek, dat net als Zondagsgeld acht
hoofdstukken bevat, blijven sterk bij. Snijder dompelt ons onder in een zwoele,
zuidelijke wereld, die zich ook heel goed leent tot verbeelding. Het is van een
broeierigheid zoals die alleen in Zuid-Italië kan voorkomen. In de hitte komen
frustraties gemakkelijk naar boven, achter in een auto plakken de lijven
zinderend tegen elkaar aan. Snijder weet de sensorische indruk van het eten van
zee-egels, een soort levend snot, prachtig op papier te zetten. De sfeer wordt
verhoogd door het gebruik van het Italiaans, dat door het jonge stel met handen
en voeten spreekt en door het kreupele Duits van de zeeman Giacomo die deel
uitmaakt van een groep vissers.
Behalve beeldend is de inhoud boeiend, zoals de
consternatie op de treinboot naar Sicilië, waarin het jonge stel de richting
kwijtraakt, maar net op het laatste moment opgevangen wordt door een
meereizende soldaat. Humor en afgrijzen wisselen elkaar af. Snijder maakt prima
duidelijk hoe het is om opgepakt te zitten in een land waar men de taal niet
spreekt. Op het eiland komt het stel - roodverbrand van het strand - terecht in
een groep drankzuchtige vissers, die vooral een oogje hebben op de bloedmooie blonde
Ingrid. De strak in het vel zittende jongen steekt als een knulletje bij haar
af.
Hun avonturen worden raak beschreven, al kent de ontmoeting
tussen het stel en de kennismaking met de schippers een hoog grap- en
grolgehalte, maar dat is ook het enige minpuntje. De bekoelde relatie tussen de
twee tieners komt als een verrassing en wordt pas later verklaard. We vernemen dan
dat Ingrid door Sandro werd gekaapt op een dag dat de ik-figuur met Giacomo meeging
vissen op zee.
Mooi is de verdieping in het verhaal. Die betreft de
verhouding van de ik-figuur met Ingrid. Hij is niet zo gelukkig met hun leven.
‘Op eigen kracht zou het ons nooit meer lukken het grauwe,
overschaduwde pad te verlaten waar we, zo jong als we waren, nu al een paar
jaar als twee oude mensjes, arm in arm voortsjokten.’
De ik-figuur probeert, geheel in stijl met de sfeer uit de jaren
zestig, zijn jaloerse gevoelens ten opzichte van Sandro opzij te zetten. Als
hij later weer terug is in Palermo beseft hij dat hij Ingrid aan Sandro wilde
schenken om zelf dichter bij zijn idool te komen. Tussen alle anekdotes door
klinkt duidelijk een zoeken naar identiteit van een tiener.
Mooi ook is de compositie. De hoofdstukken grijpen soms in
elkaar en de schakeling tussen de oudere en de jongere ik-figuur maakt het boek
afwisselend. Net als in Zondagsgeld zet Snijder in het begin van een
hoofdstuk een situatie neer en grijpt daar dan weer op terug om die te
verklaren. Die manier van schrijven houdt de spanning erin.
De woordkeus is fraai, zoals over de lege blik van een oude
zwerfster, die de oudere ik-figuur tegenkomt: ‘Ze kijkt me op een wezenloze,
lege manier aan, alsof ze blind is maar geleerd heeft hoe ze haar hoofd moet
houden als ze met iemand praat.’
Dit superieure proza doet verlangen naar zijn derde boek Het
geschenk, dat op stapel staat of al uitgekomen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten