Schilderen in het
post-fotografische tijdperk
In deze documentaire
volgt Bruno Wolheim David Hockney op zijn weg terug van Hollywood naar East
Yorkshire, waar hij geboren is. Hij kwam er vaker in de tijd dat zijn moeder
nog leefde, maar ging altijd weer terug naar de Verenigde Staten voor zijn
honden.
Hockney voelt zich
eenzaam in Amerika en besluit om terug te keren naar zijn geboortestreek voor
nieuwe inspiratie. Hij schildert, geassisteerd door de Franse accordeonspeler
Jean Pierre, in de openlucht de heidevelden rond Bradford. Wolheim mag hem
filmen. Een foto kan de schoonheid van het landschap niet vastleggen, zegt de
man, die vaak de camera gebruikte als hulpmiddel en ook fotocollages maakte. In
de documentaire Secret Knowledge heeft hij zich verdiept in het kijken
door een gaatje, hetgeen afstand schept, waardoor de kijker niet meer een
deelgenoot is. Hij staat liever in een winderige vlakte.
Op de kunstacademie in
Londen lachte men om zijn dialect. Hij nam na de dood van zijn moeder in 1999
met Jean Pierre en kok en partner John zijn intrek in haar huis aan de kust in
Bridlington. Zus Margaret zegt dat de ouders diep gelovig waren en dat hun
moeder dominant was.
Behalve om afscheid te
nemen van zijn fotografische periode is Hockney ook naar Yorkshire gekomen om
dicht te zijn bij zijn vriend en plaatsgenoot Jonathan Silver, die in 1997
overleed. Hockney maakte schilderijen van de route die hij reed om hem te
bezoeken. In die tijd werkte hij nog veel met de camera, zes jaar later heeft
hij zich bekend tot een minimalistische opvatting van kunst.
Hockney tekent allerlei
soorten grassen in de omgeving en kijkt daardoor beter om zich heen. Hij
schildert met waterverf en baseert zich daarmee op de Chinese kunst, die de
blik niet fixeert maar, zoals het oog gewend is, uitgaat van een bewegende
blik. Hij vindt net als de Chinezen dat schilderen met oog, hand en hart moet
gebeuren. Hij doopt zijn penseel ook in de olieverf.
Het huis in Los Angeles
staat al een jaar leeg als Hockney terug is voor een retrospectief. Love life,
zegt hij tijdens een interview tijdens de opening. Hij heeft zijn
landschapsportretten uit Yorkshire meegenomen en laat die ophangen in een zaal
terwijl hij zelf op een stoel in het midden zit en over zijn werk praat.
Hij vindt het bijzonder
om van het gewone wat te maken. Hij schilderde zeven keer hetzelfde pad in
verschillende jaargetijden. Later legde hij op zes panelen een landschap vast.
Het proces van schilderen stond centraal, zegt Wolheim. We’re
all on our own, zegt Hockney. Met onze eigen herinneringen scheppen we
subjectieve ervaringen. We are a tiny part of nature, that
is in a constant movement. He is aware of his mortality en blijft
schilderen tot hij er bij neervalt. Sommigen hebben meer levenskracht dan
anderen, verklaart de levensgenieter. Met zijn zeventig jaren ervaart hij het
leven als een geschenk. Het leven is een mysterie dus is het mogelijk dat er
straks nog een ander mysterie volgt.
Hij moet nog iets
groots maken voor een tentoonstelling in The Royal Academy of Arts. Omdat hij
de omvang (55 vierkante meter) niet kan overzien, bedient hij zich van een
digitale camera. Opnieuw dus de camera als hulpmiddel, een toepassing in een
proces zonder vaste regels. Hij schenkt het werk aan het Britse volk.
Mooi blog Rein,
BeantwoordenVerwijderenDe documentaire had ik al gezien