Clairy Polak interviewt R.D. Kaplan, Buitenhof, 6 februari 2011

Over de geopolitieke betekenis van het gebied rond de Indische oceaan.

Voor het bord hangt een kaart van het gebied rond de Indische oceaan met bovenin India en verder, met de klok mee, China, Japan, Australië en Afrika. Opdat we weten waar het over gaat. Juf Clairy heeft een belangrijk spreker uitgenodigd, meneer Kaplan, een topjournalist die ook het Witte huis adviseert en ons een lesje gaat geven over de toekomst. Dus opgelet!

Meneer Kaplan trekt meteen van leer. Hij is erg overtuigd van zichzelf, maar hij heeft er natuurlijk ook net een dik boek over geschreven, Moesson, een wat vreemde naam voor een boek dat over geopolitiek gaat, zegt juf, maar meneer Kaplan verklaart dat om het windsysteem gaat dat in die omgeving heerst: het ene half jaar waait de wind van zuidoost naar noordwest en in het tweede half jaar in omgekeerde richting. Op die voorspelbaarheid kon men vroeger varen. Marco Polo bouwde er een enorm handelssysteem mee op. Op dit ogenblik zijn het de Chinezen die weer zo’n macht opbouwen door een soort parelketting van havens aan te leggen in dat gebied, waar zij straks hun vloot, waaronder hun onderzeeërs, kunnen parkeren.

Dat klinkt als een spelletje risk, maar de man gaat door over de sterk groeiende industriële ontwikkeling van India en China, die straks op zoek zullen gaan naar meer gas en andere grondstoffen, daar ruzie over zullen krijgen en dan een koude oorlog gaan beginnen. Kaplan spreekt over een botsing tussen beschavingen.

Ik kijk naar de juf, maar die weet even niet wat ze moet zeggen.

‘Het is niet eens om bang van te zijn,’ sust Kaplan, want er is een machtsevenwicht tussen de landen. Het is wel zo dat de tijd dat het westen aan de macht was, definitief voorbij is. Onze defensie is te zeer ingekrompen om nog mee te kunnen doen.’

‘Moeten we dan weer een zeevloot opbouwen?’ vraagt de juf. Ze schrikt van haar vraag, want ze bedenkt opeens dat een vloot alleen kan varen, maar dan realiseert ze zich dat er ook een luchtvloot bestaat en lacht opgelucht. Misschien doet ze het wel expres, denk ik, om Kaplan uit zijn tent te lokken.

Ik ben blij dat juf over Egypte begint. Daar zal de man ook wel ideeën over hebben.
Juf wijst op de kaart Egypte aan. 'Dat ligt niet aan de Indische oceaan,' zegt ze wat beduusd. Kaplan lijkt zich te ergeren maar laat dat niet merken. ‘Er is een analyse fout gemaakt,’ zegt hij. Ik zie hem zitten in the Oval Office en uitvaren tegen president Obama.

‘Hoe kan het toch, dat de Amerikanen zoveel fouten maken?’ vraagt de juf.

‘De regering struikelt van de ene crisis naar de andere,’ zegt Kaplan. Ik zie dat hij zich weer ergert. Hij kan nooit lang van huis. Hij moet eigenlijk meteen terug. ‘We weten nooit wanneer een regime valt, kijk maar naar Noord Korea.’ Hij ziet weinig in Baradei. ‘Zo iemand kan snel weer van het toneel verdwenen zijn. Er wonen 15 miljoen mensen in Cairo. De stad is groter dan het Tahrir-plein, waar de journalisten zich massaal op richten. Wij willen chaos voorkomen. We zitten in een moeilijk parket, we willen de mensen aan de ene kant wel democratie geven, maar tegelijk niet bij de buurlanden de indruk wekken dat we onze handen van hen aftrekken als het volk begint te morren. We willen aan de goede kant van de geschiedenis staan.’

De juf veert op. ‘Wat is de goede kant?’ vraagt ze. Ze klinkt wat onnozel maar ze is scherpzinnig. Ik weet hoe betrokken ze is bij de spontane volksopstand in Egypte. ‘Is hij soms bang voor een tweede Iran?’ vraagt ze. Kaplan wuift haar vraag weg en begint over Indonesië, dat een groter gevaar was dan Egypte, maar inmiddels een stabiele islamitische democratie is.

De juf kijkt ons aan met rode wangen om ons uit te nodigen vragen te stellen, maar Kaplan wil weg. Hij heeft meer te doen. Hij moet natuurlijk naar de president, denk ik terwijl de juf hem uitlaat, de wereld in de gaten houden.