Als lid van de kernjury heb ik alle vijf genomineerde boeken voor de Academica literatuurprijs gelezen en sla het formulier open met daarin de te geven punten van 1 tot en met 4 en de motivering voor achtereenvolgens:
Peter Buwalda met Bonita Avenue
Gerrie Hondius met Ik ontmoette een man
Menno Lievers met De val van Hippocrates
David Pefko met Levi Andreas
Bart Vercauteren met Het graf van de voddenraper.
Ik pak mijn pen maar aarzel. Ik vraag me af of het mogelijk een boek uit te kiezen dat boven de andere uitsteekt. Elke roman is per definitie onvolmaakt, aan alle valt wel iets op aan te merken. Maar uit pedagogische overwegingen eerst iets positiefs over de vijf debuten. Bonita Avenue is een fascinerend familiedrama met alles erop en eraan, Ik ontmoette een man verrast wat betreft concept maar ook wat betreft de uitwerking, De val van Hippocrates geeft een scherp beeld van de arbeidscultuur in het ziekenhuis, Levi Andreas speelt een intrigerend spel met leugen en werkelijkheid, Het graf van de voddenraper is een aangrijpende Vlaamse schets over het verwerken van pijn.
Dit gezegd hebbende nu de zwakte: Bonita Avenue lijdt aan enige langdradigheid, Ik ontmoette een man is te beperkt in literaire zin, De val van Hippocrates haalt er helaas te veel bij en wordt daardoor overladen, Levi Andreas is te geconstrueerd om echt te ontroeren, Het graf van de voddenraper ontbeert een sterk einde.
Maar dan? Hoe bepaal je een rangorde? Is de keuze voor het ene dan wel het andere boek niet een kwestie van smaak zoals Maria Foerier laatst op haar blog probeerde te onderbouwen? Waarom kunnen de boeken niet naast elkaar bestaan, zoals het ene gerecht prima te verteren is na een ander? Het graf van de voddenraper als smakelijk hapje voor het hoofdgerecht, Bonita Avenue, en Ik ontmoette een man als nagerecht. U ziet al welke drie gerechten het meest naar mijn smaak zijn. Waarom kunnen we niet leven met verscheidenheid. Waarom niet als genomineerden elkaar de hand schudden en genieten van elkaars kunstwerken? Wat is dat voor een cultuur wanneer men altijd met elkaar moet concurreren?
Moeten we dan toch maar de schijnbaar grootste inspanning bekronen en daarmee de vuistdikke en fors ogende Bonita Avenue? Vooral ook omdat we het sneu vinden dat de Libris aan Buwalda voorbij is gegaan? Of zullen we toch weer een Vlaming kiezen op grond van diens ongehoord fraaie en voor een noordeling soepele taalgebruik? We gaan voor kwaliteit, pure kwaliteit. Het gaat om de innerlijke noodzaak die aan het boek ten gronde ligt. We willen afdalen in het hart, in de kern en willen het bloed ruiken waarmee de schrijver zijn debuut geschreven heeft. Alleen vragen we ons af hoe we daarbij komen. Op grond van argumenten. Hoe verrassend is het taalgebruik, hoe sterk de plotontwikkeling, wat is het onderwerp? Dat laatste is misschien niet eens van zwaarwegend belang, al kan een goed gekozen onderwerp het boek boven de middelmaat verheffen. Uiteindelijk gaat het echter om het raffinement, de stijl, de kunstigheid. De organisatie heeft het maar gemakkelijk. Die hoeft alleen maar de punten bij elkaar op te tellen en klaar is Kees of Tineke.
De gedoodverfde winnaar is natuurlijk Peter Buwalda. Bijna niemand kan om hem heen. Als je over een goede roman spreekt dan is zijn debuut daarvan een sprekend voorbeeld. Aan het begin van mijn lezing van Bonita Avenue stelde ik al vast dat hij bij voorbaat al gewonnen had. Dit was geen debutant die schreef maar een gelauwerde schrijver zoals eerder Christiaan Weijts. En toch. Gerrie Hondius is ook boeiend. Met haar dunne maar verrassende boekje over een zoektocht naar de ware glipt ze er misschien net langs de zwaargewicht naar voren.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten