De schattige Alice was in werkelijkheid een Assepoester.
Ieder kent wel het befaamde verhaal van Alice in Wonderland. Men heeft het zelf gelezen, is er uit voorgelezen of heeft er op een andere manier mee kennisgemaakt. De schrijfster van Ik was Alice leerde haar kennen in Disneyland, zegt ze in een interview dat achterin het boek is opgenomen als leeskringondersteuning. De enorme theekoppen in het pretpark herinnerden haar aan het meisje dat in een konijnenhol verdween. Ooit werd verhaal dat tijdens een boottochtje in 1859 door wiskundeleraar Charles Dodgson verteld aan Alice, een van de drie dochters van de Dean in Oxford. De vertelling die Dodgson uitbracht onder het pseudoniem Lewis Carroll, had nogal wat gevolgen voor de kleine Alice, die daar haar hele leven mee bleef kampen, een mooi onderwerp dus voor een biografie.
Het verhaal kan in drie episodes opgesplitst worden. Eerst gaat het over de jeugdjaren van Alice Liddell, vervolgens over de romance op haar drieëntwintigste met een zoon van de koning en tenslotte over haar latere leven met de heer Hargreaves. Benjamin bekleedt het leven van Alice dat zich afspeelt in de Victoriaanse tijd sfeervol met references die ondergeschikten maakten en korsetten die de vrouwen droegen, dienstmeisjes die worden aangesproken met ‘een Mary Ann’. Natuurlijk is er veel schaamte over de eigen impulsen. Benjamin beschrijft de binnengehouden gevoelens met verve. Ik was Alice is echt een leesboek.
Het verhaal begint met de oude Alice die op het eind van haar leven alleen is op haar landgoed in Lyndhurst, voor Engelandkenners in het prachtige New Forest. Ze kijkt met hartzeer uit over de Solent, de stroom tussen het vasteland en het eiland Wight. Haar leven is voorbij, maar het is haar nog altijd onduidelijk wat er op een bewuste zomerdag gebeurde tussen haar en Dodgson. De meeste personen die daarin een rol speelden zijn overleden. Alice kijkt terug en ziet het verleden zich weer ontrollen.
Dodgson is een stotterende lange man, die graag met de meisjes Liddell en hun gouvernante Pricks op stap gaat. Pricks denkt net als het oudste zusje Ina dat de man een oogje op haar heeft. Zijn hart gaat echter uit naar Alice en dat geeft scheve ogen, vooral als de intimiteit tussen de twee toeneemt en als volgt verwoord wordt door Alice:
‘Iets in zijn ogen – diepblauw, in de kleur van de maagdenpalm onder de bomen op de Meadow - gaf me het gevoel dat hij mijn diepste wensen en mijn donkerste gedachten kon raden, nog voordat ik me daarvan bewust was.’
Dodgson neemt graag foto’s van Alice. De weergaloze foto als zigeunermeisje had beter op de omslag gepast dan het kunstige vrouwspersoon die er nu op staat.
Zoals te verwachten is, verbiedt haar moeder Alice om de twintig jaar oudere Dodgson nog te ontmoeten, maar veel tijd om te treuren heeft Alice niet. Prins Leopold raakt in haar ban, hoewel haar moeder die eigenlijk al vergeven heeft aan de jongste van de drie zusjes. Alice speelt dus eigenlijk de rol van Assepoester. Er ontstaat een intrige waarbij een andere leraar, Ruskin, een belangrijke rol speelt. Hij chanteert haar door haar te dreigen dat hij de prins zal waarschuwen dat ze bedoezeld is als ze hem niet ter wille is. Ze zit in een double bind situatie en kan geen kant op.
Uiteindelijk trouwt ze met een aardige heer, krijgt drie zoons en een landgoed. Later nemen de herinneringen het over. Ze beseft dat ze Alice in Wonderland nooit aan haar zoons heeft voorgelezen en ook zelf er nooit in heeft verdiept. Na de - vanwege armoede - verkoop van haar manuscript krijgt ze en uitnodiging voor een bezoek aan Amerika. Ze loopt daar Peter Pan tegen het lijf, die zich in een vergelijkbare situatie bevindt, namelijk dat men alleen een beeld van hem ziet en niet zoals hij in het echt is. Alice zegt tegen hem dat zij er zelf voor heeft gekozen. Weer thuis komt ze tot een conclusie.
Het eerste deel bevat de meeste magie, vooral door de spanning tussen Dodgson en Alice en de gedachten over de relatie van Alice. ‘Een man die dacht dat hij een kind was, en een kind dat zichzelf zag als vrouw, vonden elkaar op een hete zomerdag, zich van niets en niemand bewust, anders dan van elkaar.’
Zij is verbaasd over de onduidelijkheid die volwassenen zoals Pricks laten voortbestaan over hun bedoelingen, maakt zich zorgen over haar eigen volwassenwording en dat ze straks ook een korset moet dragen.
Vervolgens begon het toch steeds meer op een damesroman te lijken, zo blijke uit zinnen als: ‘De angst die mijn hart – mijn arme geteisterde hart – nu al weken kwelde, en alleen maar erger was geworden door zijn afwezigheid in de afgelopen twee dagen, nam bezit van me, verdoofde mijn zintuigen, gaf mijn stem een doffe klank.’
Een levensbeschrijving in verhaalvorm noemt Benjamin haar boek zelf. Ze vindt het haar eerste taak om de lezer te boeien. Als die nog meer historische gegevens wil weten, zal hij of zij zijn of haar gang wel gaan, denkt ze. Daarvoor kan men bijvoorbeeld terecht bij Alice in Verbazië van Nicolaas Matsier. In acht luchtige essays behandelt hij verschillende aspecten van Alice in Wonderland, zoals een korte biografie van Dodgson, vertalingen en illustraties, betekenissen van nonsens, veranderingen in de betekenis van het boek en daaraan gepaard de vraag of Alice eigenlijk wel kinderliteratuur is. Voor een recensie van dit boek: http://www.literairnederland.nl/2009/05/28/recensie-alice-in-verbazie-nicolaas-matsier/
Geen opmerkingen:
Een reactie posten