Aangrijpende schetsen van verlies en vervreemding.
Het is in een verhalenbundel altijd interessant om te zien welke verhalen er na lezing bij blijven. Dit debuut van Geurts, die tegenwoordig regelmatig op haar blog schrijft onder de naam Elke dag, bestaat uit tien verhalen waarvan er enkele in 2007 en 2008 in literaire tijdschriften verschenen. In het hart van de bundel bevinden zich twee verhalen die langer zijn en minder sterk van vorm. De beste verhalen staan, vind ik, voorin en gaan over een moeder met een jong dochtertje. Ik las onlangs op Elke dag dat ze moeite had met de roman Tonio (2011) en daar kon ik op grond van haar verhalen inkomen. Vaak bevatten ze, ondanks hun directheid en levendigheid, dreiging en verontrusting omdat leven nu eenmaal onzeker is.
In De ontmaskering van de zin van het leven, waarmee de bundel begint, draait hij om een zus met een kind en haar vijftien jaar jongere broer Elwin die in zijn eigen (computer)wereld opgesloten zit. Hij woont nog thuis, komt een avondje oppassen, maar vertrekt de volgende dag met ruzie. In het laatste verhaal kan een typiste, een ontaarde slaapster, niet uit bed komen om naar haar werk te gaan en vreest dat haar geliefde buiten de deur iets zal overkomen. Ergens anders nadert een verknipte buurvrouw wel erg dicht het bed van een slapend kind of heeft een speldje van nepgoud invloed op het leven van een dochtertje op het spel. In Goed volk wordt de kleine meid bijna ontvreemd door de zwarte tak van de familie.
Dat laatste verhaal, de eerste van de twee langere, kent een droomachtige sfeer waardoor ik als lezer het idee kreeg dat de moeder op het eind van het verhaal wellicht zou ontwaken. Vervreemdend zijn veel verhalen. In het titelverhaal neemt Dola Korstjens op de ochtend van haar dertigste verjaardag eindelijk het besluit om uit het huis van de hospita weg te gaan. Ze leert dezelfde dag de dood trotseren zoals haar moeder haar blaas kon bedwingen. In Voorbodes gaat de getrouwde overwerkte Wilmud terug naar zijn op gespannen voet levende ouders omdat hij gedroomd heeft dat zijn moeder dood zal neervallen. In het laatste verhaal wordt gezegd dat mensen niet kunnen communiceren en alleen monologen voortbrengen.
Dat blijkt ook uit de dialogen die zich vaak afspelen tussen vrouwen, veelal over niets gaan, maar daarom des te hilarischer zijn. In het openingsverhaal demonstreert de vrouw des huizes aan de buitenlandse werkster de werking van een stopcontact en in het titelverhaal zeurt de hospita tegen Dola over de noodzaak om de koperen deurknoppen te poetsen. Met verrassende formuleringen houdt Geurts de lezer geboeid. Zo zitten in het eerste voorbeeld de twee continenten later weer tegenover elkaar aan tafel met een kopje thee.
De verhalen zijn niet meer dan schetsen en beginnen vaak met een verrassende uitspraak, zoals over een kist die achterin de auto ligt. Die blijkt in plaats van een doodskist een wijnkist te zijn, waarmee de lezer op het verkeerde been werd gezet. Na een kennismaking met de hoofdpersoon wordt meestal teruggeblikt om zijn of haar beeld in te kleuren. Soms meende ik dat Elke ook vroegere verhalen had opgenomen zoals het verhaal over de typiste waarin veel gelijkende zinnen worden opgestapeld, de finesse ontbreekt en de zin ‘De directrice maakte zich zorgen omdat ze zich zorgen maakte, over de nieuwe werkneemster.’ voor mij stilistisch onbegrijpelijk is.
De mooiste opening staat in het titelverhaal en gaat over de blaadjes van een sierkers in de lente. ‘Even stemmen de roze blaadjes diegene mild die die dag niet mild is opgestaan. Een fractie van een seconde genereren ze de roze wolk voor degene die net onenigheid heeft gehad met zijn geliefde. Het kouwelijke type voelt de warmte van de roze gloed. Zodra een nuchter mens de wereld instapt, wordt hij of zij overweldigd door een kortstondig dronken gevoel. Heb je zojuist een beslissing genomen, dan zie je glashelder dat het de juiste is.’
Het was soms de vraag of Geurts gevat wilde zijn of ontroeren, maar verontrusten doet ze zeker. Dat ze is verder gegaan op deze weg blijkt uit alle drie verhalen, waaruit de latere bundel Lastmens bestaat. Daarin is sprake van een persoon die een vrouw lastig valt in haar leven. Het is een genoegen haar levenservaringen tegenwoordig op haar blog te kunnen volgen. http://elkegeurts.blogspot.com/
gewijzigd 6 juli 2011 om 11:49 uur
gewijzigd 6 juli 2011 om 11:49 uur
Geen opmerkingen:
Een reactie posten