Het is de wind, het is de wind.
De combinatie wind en de naam Rosa doet meteen denken aan het versje over het schipperskind. De achttienjarige Rosa in deze film (zie foto) die de mooie achternaam Campos Del Amor draagt is weliswaar geen dochter van een schipper maar het refrein Kom hier Rosa je bent mijn liefste zou zo uitgesproken kunnen worden door haar minnaar, de oudere alleenstaande communistische kunstenaar Tremolls. De liefdesrelatie tussen het jonge meisje en de oudere man vormt de kern van dit drama, dat sterk wordt beïnvloed door de tramontana, de wind die mannen gek maakt en vrouwen geil. Terwijl we beelden zien van zwaar ruisende olijfbomen klinkt een ijle vrouwenstem door het huilen van de wind heen. Tramontana is een poëtische film uit de Franco-tijd waarin de herinnering doorklinkt aan Cria Cuervos (1976).
Het verhaal speelt zich af in Cadaques in de buurt van Figueras, de stad van Dali, aan de voet van de Pyreneeën en de Middellandse Zee; als ik het goed heb begrepen van kerstavond 1972 tot die van 1973. Tijdens de nachtmis in dat eerste jaar zien we Rosa tot ergernis van haar moeder achterom blikken naar de rijke Tremolls die achterin de kerk zit.
We krijgen het liefdesverhaal voorgeschoteld als een terugblik door Tremolls die meteen aan de kijker laat weten dat hij dood is en aan een boom hangt. Tegelijk wordt er nabeschouwd door een groepje kaarters in een café en worden we ingelicht over het onderzoek naar Termolls dood tijdens de verhoren die een rustige en meevoelende politierechercheur met betrokkenen - zoals de buurvrouw van Tremolls die haar oor vaak te luisteren legde aan hun tussenmuur en ook een oogje op hem had - voert en opneemt op een taperecorder.
Rosa gaat, om wat geld in het laatje te brengen, op aansporing van haar moeder bij Tremolls schoonmaken. Al gauw zit ze model voor hem en hoort hem uit over zijn communistische sympathieën, zijn haat tegen Dali, die hij de fascistische hoerenzoon noemt, zijn atheïsme, zijn schilderwerk en zijn schrijfsels, die ze van hem afpakt en voorleest, waarbij ze verbijsterd is over zijn idee van de onmogelijkheid van een verbintenis, zo’n eenzame man, wiens vrouw vijftien jaar daarvoor bij de bevalling van een tweeling tegelijk met de kinderen gestorven is. Tremolls vloekt letterlijk dat er geen toevlucht is, hetgeen een mooie boeddhistische uitspraak is, maar tegelijk wil hij haar schoonheid net zo graag bezitten als zij zich zijn ideeën wil toeëigenen.
Gemakkelijk gaat dat niet met de twee, de ambivalentie is sterk. Er zijn kapers op de kust zoals Frederico Costa, een stotterende malloot van extreem rechtse huize die Rosa meeneemt naar de kust tot zij op een winderige dag door hem wordt verkracht en Dennis, een schilderende Engelsman die Rosa ook graag als model wil.
‘Ik kan je littekens niet kussen,’zegt Rosa als Tremolls haar weer eens naar zich toe probeert te halen. De toestand verergert als in december 1973 Carrero Blanco, de verwachte opvolger van Franco, door de ETA wordt doodgeschoten. Costa bedreigt Tremolls door een strooien pop voor zijn huis aan een boom vast te binden en valt later, op de besneeuwde kerstavond, met zijn maten zijn huis binnen. Rosa zit na de dood van haar geliefde overstuur bij de rechercheur en raakt het spoor bijster. ‘Niemand kent de waarheid,’ zegt een van de kaarters, ‘maar zij nam de liefde serieus.’
Tramontana was de openingsfilm van het Nederlandse Filmfestival in 2009. Ramón Gieling (1954) maakte eerder de veelgeprezen documentaire En un memento dado over de Spaanse tijd van Johan Cruijff. Een minpuntje is de rol van Rosa, vertolkt door Yohana Cobo die ook in Volver speelde van Pedro Almodóvar. Misschien was het om de nieuwsgierigheid van de kijker aan te wakkeren en de loop van het verhaal ondoorzichtiger te maken, maar Rosa speelt wel erg een spel van aantrekken en afstoten. Haar hysterie past haar niet zo en het was niet nodig geweest om het drama er zo dik op te smeren.
Voor degene die enkele sfeerbeelden wil zien, hierbij foto’s op:
en voor wie nog meer wil, de trailer:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten