Onmacht of onwil, dat is de vraag.
Aan het einde van de documentaire, die tijdens het Idfa 2010 als beste Nederlandse documentaire werd genomineerd, klinkt het nummer Stand by me als een aanmoediging voor de enkelen van de bijna duizend cliënten van de sociale dienst in Zutphen die uitgebreid hun sores lieten zien. Mooi gekozen dat nummer voor de mensen in de bijstand.
Duidelijk brengen de makers het verschil van opvatting in beeld tussen twee consulenten die hen naar werk begeleiden. De methode van de jonge, blonde maar o zo strenge Debbie die haar cliënten zo snel mogelijk in een baan wil hebben staat tegenover die van de toegeeflijker Bruno die zijn mensen op weg wil helpen, maar zonder hun vertrouwen te verliezen. Hij wil investeren en kan niet geloven dat iemand iets niet wil, maar meent dat het met durf te maken heeft. ‘Soms weet je het niet,’ zegt een medewerker tijdens het overleg. ‘Het hangt ook van de cliënt af welke aanpak het beste werkt.’
Het is het aloude dilemma tussen führen oder wachsen lassen, tussen mensen sturen of afwachten tot ze zelf een stap zetten. Moet het kwetsbare plantje in zijn groei geleid worden of moet men wachten tot het zelf omhoog komt?
We zien de consulenten druk telefoneren, overleggen en, zoals Debbie, harde confrontaties aangaan met haar cliënten. Het is pijnlijk te zien dat weerloze mensen tegen instituties botsen, dat men niet de goede houding heeft of de juiste strategie weet. Het kan zijn dat iemand soms een zetje nodig heeft, maar meestal staat men onder druk om het leven in te richten naar de eisen van de macht en wordt men door de bureaucratie vermalen. Alleen al het openen van een brief waarin het UWV iets beslist, schrijnt. Het zijn herkenbare beelden, zoals van een woonwagenbewoner die nooit onder een baas heeft gewerkt en het moeilijk vindt om aan te kloppen voor een aalmoes of een nogal drukke vrouw die het liefst nachtwaker wordt, maar dan wel met een hond.
Een aantal cliënten komt uitvoeriger in beeld:
Sjoerd is een flegmatieke medewerker die vijf dagen in de week als vrijwilliger in de speelgoedwinkel van zijn broer werkt. Hij verstart van schrik als Debbie de toestemming daartoe intrekt omdat het niet zo kan zijn dat de UWV zijn loon betaalt. Nadat zijn bezwaarschrift ongedaan is gemaakt, werkt hij met tegenzin in de arbeidsvoorziening. ‘Je moet je soms aanpassen,’ zegt een collega daar.
Thomas is een veelpleger en een verslaafde, die in een soort schuur woont. Bruno vindt het vreselijk dat hij zijn leven verknoeit, ook voor zijn kinderen. Hij wil hem uit het criminele circuit houden, gaat met hem naar de reclassering en regelt een huisje voor hem.
Dilshad (zie foto: het is mooi dat de makers d.m.v. een spiegel zowel cliënt als consulent weergeven) is een allochtoon met een vrouw die niet alleen thuis kan blijven. Debbie stuurt hem naar de werkvoorziening waar hij dozen moet vouwen. Hij was huisartsassistent en vindt dat werk niets. Zijn zoon begint een minisupermarkt en wil dat zijn ouders hem komen helpen. Debbie wil in ieder geval een arbeidscontract van twintig uur zien.
Marco is bezig met een baan, maar vindt dat hij te weinig verdient en laat het daarop afketsen.
Thuis zit hij in zijn onderbroek achter zijn drumstel en zingt maatschappijkritische teksten. Bruno betreurt het dat Marco de juiste houding mist.
Danny en Veronica wonen samen, hebben veel schulden, gaan naar de voedselbank en hopen op een Wajong-uitkering die echter niet wordt toegekend. Debbie wil daarop een traject voor hun beiden starten. Een maatschappelijk werkster gaat bij hen op bezoek. Danny ageert tegen een bekeuring, die de schuld alleen maar groter en hem wanhopiger maakt. Debbie regelt een plaats in een bakkerij voor Veronica en ook een plaats in een bedrijf voor Danny ‘Hoe moet het dan met de hond?’ vraagt Danny. ‘Daar moeten jullie zelf een oplossing voor bedenken,’ zegt Debbie. ‘Soms word ik gek van het gedoe,’zegt Veronica, rokend op een bankje aan de IJssel.
Tijdens de aftiteling blijkt dat ze toch allebei tevreden zijn met hun werkplek. Marco zoekt nog naar een baan, Dilshad werkt met zijn vrouw met behoud van uitkering in de supermarkt van zijn zoon, Thomas is vanwege overlast uit zijn huisje gezet en Sjoerd zit nog bij de arbeidsvoorziening.
Wat niet in de documentaire zit, is de steeds meer toegenomen arbeidsdeling die niet voor iedereen gunstig uitpakt. Het neveneffect daarvan lijkt me om mensen te helpen die daar niet in passen.
De stichting beroepseer roept op om te reageren op deze documentaire die op Holland Doc te zien is. Daarvoor kunt u op onderstaande link klinken
Reacties op:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten