Een jaar geleden las ik De tram van half zeven voor de Academica debuutprijs, waarin een verrassend verhaal wordt verteld over het meisje Isis dat de late tram mist en bij eigenaar Osman van een avondwinkel binnenloopt en in zijn winkel de nacht doorbrengt.
Ik was benieuwd hoe het in literaire zin verder zou gaan met de debutant Klein Nulent.
In Het koekoeksei neemt hij weer met een verrassend onderwerp bij de kop. Net zoals we lang onzeker blijven over de bedoelingen van Isis, weet de schrijver ook in dit boek de motieven van de stalkende man lang voor de lezer verborgen te houden. De verhaallijnen over de stalker en de werknemer van de firma Klok, Mul & Ponteneur wisselen elkaar af: het moeizame leven van de man met de kat en dat van het gezin van de getrouwde, succesvolle zakenman Peter Heidelman raken steeds meer in elkaar verweven.
De stalker heeft net als zijn kat geen naam. Hij is een ex-boekhouder, zo vernemen we, die in de gevangenis heeft gezeten vanwege het bestelen van zijn baas. Hij leeft van een uitkering, woont in een oude huurwoning en volgt Heideman, diens vrouw en twee kinderen op de voet. Hij lijkt zich in het gezin te willen indringen, zoals een koekoek zijn ei legt in het nest van een andere vogel. ‘Hij hééft een vrouw,’ zegt de stalker, die enerzijds op de vlucht slaat als men hem nadert, maar aan de andere kant graag zijn aanwezigheid kenbaar maakt. Hij wordt geleid door een sterke seksuele behoefte, die hij probeert te vervullen bij de hoer Nora, maar veel presteert hij op dat gebied niet. Hij onderscheidt hogere en lagere vrouwen en beseft dat hij voor de eersten, zoals de vrouw van Heidelman, offers moet brengen.
Heidelman van zijn kant heeft een oppervlakkige relatie met zijn vrouw, vooral op seksueel gebied betekent zij voor hem niets. Hij heeft het plan opgevat om samen met zijn secretaresse Anja te vluchten. Daartoe werkt hij in de avonduren en in het weekend aan de voorbereidingen voor een zeereis met zijn zeilschip De Albatros. Zijn vrouw weet niets van zijn plan. Heidelman en Anja turen vaak met naar een tweemaster die pal voor het kantoor in de Amsterdamse haven ligt, bang als ze zijn dat ze in de gaten gehouden worden. Af en toe zendt Heideman een berichtje op zijn mobiel naar Anja, zelfs vanaf de eettafel. Zijn vrouw reageert daar gelaten op.
Het verhaal kent een mooie sfeer. De kou op de boot tijdens de voorbereidingen in de haven en de allesbrander, die Heidelman van de havenbaas leent wordt net als de ondergang op het schip levensecht beschreven. Thematisch gaat het, net als in het debuut, weer over eenzaamheid en de daaraan gekoppelde behoefte om alleen te zijn, zoals Heidelman die tijdens de reis voelt: ‘Nu hij aan het alleen zijn gewend was geraakt had hij geen behoefte om naar de stad te gaan. Buitenlucht, zee en vogelgeluiden waren genoeg om hem voldoening te geven en daarmee de innerlijke rust die nodig was om de eenzaamheid te kunnen verdragen.’
Het koekoeksei is eenvoudig van structuur, maar heeft meer raffinement dan De tram van half zeven. Het is vooral knap zoals de spanning in het verhaal langzaam wordt opgebouwd. De taal en de beelden zijn weinig verfijnd. Soms is het wat opstelachtig en dat geldt zeker voor het eind van het boek. Ik neem aan dat voorgezette oefening de stijl van Klein Nulent losser en vooral levendiger maakt, want aan zijn onderwerpen zal het niet liggen. Het koekoeksei lijkt me een geschikt boek voor een beginnende lezer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten