Een genoegen voor de geest en een vraagstuk voor het verstand.
Het dorpsleven is van alle tijden en plaatsen. In vergelijking met de stad heerst er een landelijke rust, de mensen kennen elkaar, leven blij samen of staan elkaar tegen. het wereldse nieuws speelt er geen hoofdrol. De gang van zaken kabbelt voort met gemeentelijke zaken, de gezondheidstoestand van een ieder. Bepalende figuren zijn de burgemeester, de dokter en de onderwijzer. De rabbi heb ik gemist in Dorpsleven, maar er komen wel veel vrouwelijke leraren in voor.
Tegelijk is zo’n idyllische plaatje een fictie. Door de telecommunicatie en de globalisering is het dorpsleven niet meer wat het is geweest. Dat geldt ook het Israëlische Tel Ilan in Manasse, in het noorden van het land.
‘De voormalige boerderijen waren veranderd in galerietjes voor geïmporteerde kunstvoorwerpen, siervoorwerpen uit Afrika en meubels uit India, die verkocht werden aan bezoekers die elke zaterdag in lange files toestroomden uit de steden om hier allerlei koopjes te zoeken die origineel en smaakvol werden gevonden.’
Temidden van de nieuwe flats staat nog het oude huis van de familie Roebin, dat in het verhaal Verloren door de makelaar Jossi Sasson wordt bezichtigd met de bedoeling om het te slopen. Jardena, de dochter des huizes, die alleen thuis is, geeft hem een rondleiding en roept erotische fantasieën op.
De achttal verhalen zijn met elkaar verbonden. Vaak komen we dezelfde personen tegen, zoals de gescheiden Arjee Tselnik, dokter Gili Steiner of de Arabische jongen Adel. Dat geeft het boek meer vulling dan wanneer het uit losse verhalen zou bestaan. In de verhalen zelf is vaak ook een mooie afwisseling tussen heden en verleden zoals in Verwanten waarin dokter Steiner op haar autistische neef Gidon wacht die haar zou bezoeken maar niet in de bus zit.
Veel verhalen gaan, net als Verloren, over de huizen. In het openingsverhaal Erfgenamen komt een advocaat op bezoek bij Arjee Tselnik met het voorstel om diens oude moeder in een verzorgingstehuis te laten opnemen zodat zij op de plaats van het ouderlijk huis iets lucratiefs kunnen neerzetten.
Graven gaat het over het huis waarin dochter Rachel woont met haar gedeprimeerde vader Pesach en de Arabische jongen Adel. De verbindende schakel vormt het idee van de vader en de jongen dat men onder het huis aan het graven is.
Eruit springt Vreemden over de zeventienjarige Kobi die verliefd is op de tweemaal oudere postbeambte en bibliothecaresse Ada, die echter al een relatie heeft met een tankwagenchauffeur. Kobi vindt haar medelijden met hem erger dan wanneer zij afkeer van hem zou hebben. Hij gaat met haar mee naar de bibliotheek en fantaseert dat hij haar overmeestert maar tegelijk wil hij haar tegen zijn eigen bruutheid beschermen. Hij verzucht dat hij misschien ook maar een rijbewijs voor een tankwagen moet halen.
De verhalen kennen weinig plot, meanderen door de tijd, maar krijgen spanning door het ongewisse ervan. Op eind neemt de vervreemding toe. In Zingen komt de dorpsgemeenschap op vrijdagavond bijeen om samen te zingen, terwijl zopas nog succesvolle bombardementen werden uitgevoerd, waar men maar liever niet over praat om ruzie te vermijden. De vergeetachtige ik-figuur bekijkt het gezelschap en ziet het kind in hen.
‘In ieder mens, dacht ik, zit altijd het kleine kind verborgen dat hij ooit geweest is. Bij sommigen kun je zien dat het nog steeds een levend kind is, terwijl anderen een dood kind met zich meedragen.’ Dat gaat letterlijk op voor de gastheer die zijn zoon eerder dood onder zijn bed vond.
De afsluiting Ergens ver weg in een andere tijd is surreëel. Een oude ambtenaar neemt de zaken waar in een totaal verloederd gebied tot zijn opvolger er is. Het is alsof de schrijver de mensen waarschuwt voor de toekomst.
Dorpsleven is met veel warmte geschreven, dat is Amos Oz wel toevertrouwd. Deze uitgave leest heerlijk, is een genoegen voor de geest en een vraagstuk voor het verstand.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten