Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



vrijdag 11 maart 2011

De bio-industrie (2)

Thomas van Neerbos, medewerker van de Balie leidt het onderwerp in. Het thema van de komende boekenweek Curriculum Vitae – geschreven portretten kwam ook al in 1993 aan bod, maar toen ging het meer om bekende oude mannen, terwijl tegenwoordig ook biografieën verschijnen over voorwerpen als de fiets of over kanker. Omdat het aantal (auto)biografen is toegenomen spreekt hij van een industrie. 
Monica Soeting, een expert op dit gebied, spreekt kort over de functie van de biografie. Ze zegt dat de toename nooit op een vrolijke manier gebracht wordt, ook niet door Thomas. Het lijkt alsof populariteit gelijk staat aan verval. Ze deed onderzoek naar de toename en concludeert dat de journalistiek meer aandacht heeft voor de biografie. Om de functie te belichten maakt ze een uitstapje naar het verleden. Plutarchus stelde biografie en geschiedenis tegenover elkaar. De eerste handelde om kleine zaken die inzicht gaven in het karakter van iemand. De 18de eeuwse schrijver Samuel Johnson vond dat de biografie tegendraads moest zijn, dat het ging om context en ethiek. Nadat de geschiedkunde verwetenschappelijkte, kreeg de biografie meer ruimte om persoonlijke noten te kraken. Het paradoxale is dat de objectiveit door de wetenschap in twijfel werd getrokken, maar dat de biografie zelf een academisch genre is geworden. Sinds de jaren zestig verschijnen biografieën over onbekenden. De functie ervan is om te lezen hoe een ander leefde en daarvan te leren. Critici vonden dat men daarmee tekort deed aan de denkbeeldige wereld, maar niemand beantwoordde de vraag waarom non-fictie slechter zou zijn dan fictie. Ook in de (auto)biografie spelen verbeelding en verhaal een grote rol. Monica bepleit het opheffen van het verschil tussen beide en wil ook de biografie niet onderverdelen in categorieën, want daar zit altijd een waardering aan vast. 
  
Tijdens de paneldiscussie merkt Tanja Hendriks van uitgeverij Artemis op dat het ook voordelen heeft om biografieën onder te verdelen, namelijk om de juiste doelgroepen te bereiken. Bij biografische manuscripten let ze erop of die boeiend geschreven zijn. Ze noemt als voorbeeld een arme Rotterdamse dienstbode die bij een rijk gezin werkte en in haar verslagen een mooi beeld van de tijd weergaf.
Rudie Kagie, redacteur bij Vrij Nederland, heeft een biografsche schets geschreven over Boudewijn Büch, waarbij zijn vermogen tot fabuleren op de voorgrond stond. In april komt Schuifkaas uit, waarover hij zowel grappig als indringend vertelt. Schuifkaas stond symbool voor de armoede en de daaruit voortkomende creativiteit. Hij kwam uit een groot Haags gezin en werd na de scheiding van zijn ouders in een kindertehuis in Voorschoten geplaatst. Tijdens een reünie trof hij lotgenoten van vroeger. Hij vertelde dat men tijdens zo’n reünie weer het gedrag vertoont van vroeger, dat de groepsleiding weer de groepsleiding werd en zij kinderen weer kinderen. Er kwam veel pijn vrij en het schrijven van Schuifkaas was een mooie manier om het verleden te verwerken en het verworven inzicht door te geven aan lezers.
Judith Uyterlinde is programmamaakster en als schrijver succesvol met Eisprong (2001), dat in meerdere talen is uitgegeven. De vrouw die zegt dat ze mijn moeder is (2010) komt ook uit als graphic novel. Het stoort haar dat non-fictie minder gewaardeerd wordt dan fictie. Men vraagt haar vaak wanneer ze een roman gaat schrijven. Alsof dat beter zou zijn.
Monica Soeting zegt dat er nooit een definitieve biografie over iemand wordt geschreven. Het portret is altijd door de tijd bepaald en iedere biograaf heeft zijn eigen fascinaties.
De partij van de fictie (http://www.debalie.nl/aaa/olivier/pvdf/) stelt op Facebook dat de biografie een narcistische hobby is, maar Judith probeert boven het particuliere uit te stijgen. Ze noemt schrijven een ambachtelijk proces dat je voor een ander doet en waarvoor afstand nodig is tot het onderwerp. De discussie gaat verder over de grenzen tussen roman en biografie maar moet door tijdgebrek gestaakt worden. De kandidaten popelen om hun bijdrage te leveren.
Van Neerbos zegt dat uit 78 inzendingen zes genomineerden geselecteerd zijn die in twee minuten krachtig mogen uitleggen waarom hun (auto-) bio uitgegeven moet worden, waarna het panel hun bijdrage met een cijfer waardeert. Daartussendoor houdt Machteld Maris een onderhoudende voordracht over het verschil in biografievoorkeuren tussen mannen en vrouwen en over haar eigen voorkeur voor Lee Miller, de geliefde vna Man Ray.
De 28-jarige Dominique Varssenveld bijt met een powerpointpresentatie de spits af. Waar zij van droomde over Thea Beckman is een ode aan de verbeeldingskracht.
Niels Boomstam is de enige die een autobiografie bepleit over zijn jeugd, waarin genderverwarring centraal stond. Als kind kreeg hij tot zijn woede een make-up tasje voor zijn verjaardag.
Het duo Adinda Akkermans en Sabine de Jong zijn zeer geporteerd voor een zwarte homo leider in Zimbawbe die naar Nederland vluchtte.
Marianne Snittger kiest haar mogelijke overgrootvader: varieté-koning ome Frits, van wie ze later hoorde dat zijn achternaam Van Haarlem was en die ook directeur vna Carré is geweest.
Marjolein Houweling debuteerde in 2001 met Niemandsland en werd door een beroemde kunstenares gevraagd haar biografie te schrijven. Ze kregen ruzie, maar Marjolein bleef in de (wurg)greep van deze onbekend blijvende mystificerende vrouw.
Jannemieke Caspers kiest voor Geef acht over Klaas van Vliet, die in 1945 als oorlogsvrijwilliger naar Batavia ging en daar een dwarslaesie opliep. Judith Uyterlinde bewondert haar het taalgebruik van Jannemieke.
Alle kandidaten krijgen een ruime voldoende of meer. Winnaar is het duo Adinda en Sabine dat Jannemieke met één punt verslaat. Zij krijgen een cursus biografisch schrijven aangeboden bij Judith en verwachten dat hun biografie over vijf jaar klaar zal zijn.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten