Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



dinsdag 19 september 2017

Christian Felber over de Gemene Goed Economie, Pakhuis de Zwijger, 18 september 2017


Hoopvolle gedachten over een economie met een menselijk gezicht

De gesprekken over nieuwe vormen van democratie zijn inmiddels de tweeëntwintigste avond ingegaan. Moderator Natasja van den Berg memoreert dat ze ooit begonnen zijn met een raamwerk vanuit het transitiedenken, ingebracht door hoogleraar John Grin, die vanavond ook aanwezig is. Hoewel de uitgangspunten van dit denken niet expliciet naar voren komen, is er wel een duidelijke behoefte om de besproken ideeën meer te laten wortelen in de praktijk. In het laatste deel van het gesprek dat volgt op de voordracht van Christian Felber wil Van den Berg daarom expliciet ingaan op de vraag hoe ideeën over het Gemene Goed in het denken over een alternatieve economie een plaats kunnen krijgen. Daarmee is meteen aangegeven dat er een direct verband is tussen democratie en economie.

Dat laatste komt ook duidelijk naar voren in de voordracht van Felber, die rustig en duidelijk het standpunt van de Gemene Goed Economie uitlegt en zelfs op zijn hoofd gaat staan om dit te verduidelijken. De economie is geen doel op zichzelf, geen manier om steeds meer geld te vergaren, zoals in het kapitalisme gebeurt, maar een middel om het welzijn van de mensen te vergroten. Felber, die verbonden is aan de universiteit van Wenen en zijn ideeën heeft beschreven in Ware winst, baseert zich op Aristoteles en heeft vastgesteld dat de overgrote meerderheid van de Oostenrijkers en Duitsers zo’n andere economie wil. Tegenover het There is no alternative van Thatcher stelt hij There are plenty alternative systems. Zelf hanteert hij een holistisch uitgangspunt. De economie is ingebed in de samenleving en die weer in het ecosysteem (zie afbeelding). Het doel van de economie, zo ontdekte hij na contemplatie, is het voortbrengen van gemene goederen. Daarbij hebben we de grondwet mee, zegt Felber. Het kapitalisme zet de boel op zijn kop. We kunnen het anders organiseren en daarbij voorkomen dat een kleine minderheid er met de buit vandoor gaat, zoals nu het geval is. Hij haalt Adam Smith aan om te benadrukken dat een bedrijf een bijdrage dient te leveren aan de samenleving en heeft ook een instrument om dat vast te stellen, namelijk uitspraken door de samenleving gedaan. Efficiency maakt plaats voor effectiviteit, coöperatie vervangt de concurrentie, die indruist tegen de menselijke natuur. Om zijn betoog te illustreren doet hij een gedachtenexperiment met een deel van de zaal die zelf bepaalt hoe groot het verschil mag zijn tussen laagste en hoogste inkomens. Als men de verschillen te pijnlijk vindt kan men dat aangeven door een of twee armen in de lucht te steken.

In het groepsgesprek gaat het allereerst om het concept van Felder en daarna over manieren om tot een Gemene Goed Economie te komen. Caroline van Leenders, auteur van Tien tips voor slimme sturing, herkent veel in de ideeën van Felder die de tijdgeest weerspiegelen. Arjo Klamer mist de notie van culturele en het sociale in het verhaal. Felber krijgt uitgebreid de kans daarop in te gaan, maar Klamer vraagt zich nog steeds af waar de legimititeit van de Gemene Goed Economie vandaan komt. Felber komt niet verder dan dat de menselijke waardigheid een doel in zichzelf is, maar hij krijgt steun van Diego Isabel La Moneda, die stelt dat in de nieuwe economie het sociale en het economische niet van elkaar gescheiden zijn. In ieder geval wil Felber volledige werkgelegenheid die ook nog zinvol is en stelt Diego dat jongeren er niet van houden om consumenten te zijn maar makers. Op dat moment plaatst Jan Juffermans, die wel even door Van den Berg bij naam genoemd had kunnen worden, twee opmerkingen, namelijk over de verhouding tussen Europa en de wereld en de duurzaamheid van de Gemene Goed Economie. Felber laat iedereen een halve minuut de ogen dichtdoen om na te denken over het gelukkigste moment in het leven dat in één woord altijd met de natuur of met intieme relaties en dus niet met geld te maken heeft. Overvloed maakt ongelukkiger, had hij al eerder gezegd. Opnieuw werd duidelijk dat de coöperatieve gedachte heel wat gezonder is dan de ellebogenmaatschappij waarin wij ons bevinden. De weg om daar te komen, was nog niet helemaal duidelijk, maar op de ideeën konden we heerlijk dromen.

Hier meer informatie op de site van Pakhuis de Zwijger, ook over de gesprekspartners en het boek Ware winst, hier mijn verslag van de eerste bijeenkomst over New Democracy, hier meer informatie over Gemene Goed Economie in Nederland. Hier de pdf van Tien tips voor slimme sturing, met een voorwoord van John Grin.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten