Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



donderdag 25 juni 2015

Palme (2012), documentaire van Maud Nycander en Kristina Lindström



Sociaal democraat met passie

Op 28 februari 1986 werd Olaf Palme (1927) op straat doodgeschoten. Hij was met zijn vrouw in Stockholm naar de film geweest en wilde liever naar huis wandelen. Zijn vrouw stapte in een taxi. Het bericht dat de sociaal democratische premier vermoord was, veroorzaakte een schokgolf in de wereld die vergelijkbaar was met de moord op Martin Luther King in 1968, al werd Palme in eigen land voorafgaande aan de moord behoorlijk beschimpt.

Maud Nycander en Kristina Lindström gaan, aan de hand van archiefbeelden en interviews met betrokkenen, terug in de tijd om de populariteit van Palme te verklaren. Hij kwam uit een aristocratische familie. Zijn moeder kwam uit Letland, zijn vader overleed toen hij zeven jaar was. Olaf werd naar een elitaire kostschool gestuurd waar hij als kleine jongen gepest werd. Hij ging rechten studeren en bracht daartoe een jaar door aan het Kenyon College in Ohio. Hij deed daar kritische ideeën op en bekwaamde zich in retoriek. Hij wilde in de V.S. blijven, maar dat vonden zijn ouders niet goed. Olaf trok drie maanden door het land om het dagelijks leven te leren kennen.

Eenmaal terug was zijn politieke bewustzijn gegroeid. Hij trouwde met Lisbet die welgesteld was, maar in zijn ideeën geloofde. Ze gingen wonen in de sociale nieuwbouwwijk Vällingby en kregen drie zoons. In 1953 nam de toenmalige sociaal democratische premier Erlander hem in dienst. Palme werd zijn onmisbare assistent en later minister van Onderwijs. De sociaal democraten boekten tijdens de verkiezingen grote winst. Het Zweedse maatschappijmodel met een hoogwaardige industrie en een uitgebreide verzorgingsstaat werd alom bewonderd.

In 1969 werd Palme premier. Met zijn 36 jaren werd hij vergeleken met John Kennedy. Palme liep mee in een anti-Vietnamdemonstratie, waarop de V.S. hun ambassadeur terugtrok. Hij beslechte een studentenstaking met een beroep op democratische waarden, maar kon een mijnwerkersstaking in Kiruna niet stoppen. Hij werd boos toen dat niet lukte, hoewel hij geen kwade aard had.

In 1972 keerde hij zich tegen de bombardementen op Noord Vietnam. Kissinger vond het standpunt van Zweden getuigen van zelfingenomenheid. De oppositie vond de opstelling een gevaar voor de Zweedse neutraliteit, maar Palme verwierp eveneens de inval van de Sovjets in Tsjecho-Slowakije. Vlak voor de verkiezingen van 1973 werd men opgeschrikt door een gijzeling in een bank. Een van de gijzelaars sprak door de telefoon met Palme om de gijzelnemers vrij te laten, maar uiteindelijk werden de gijzelaars bevrijd door de politie. Het Stockholm-syndroom werd door dit incident bekend. Na de val van Allende, vlak daarna, hield Palme een vlammend betoog voor de democratie. Hij keurde goed dat de Zweedse vlag op de Cubaanse ambassade geplant werd waar veel tegenstanders van Pinochet naar toe gevlucht waren. Als men daar binnenviel riskeerde men een oorlog met Zweden. Palme won de verkiezingen met een nipte meerderheid.

Er kwam een moeilijke tijd met affaires en lastige vragen. De veiligheidsdienst bespioneerde 150.000 aanhangers van links, de zgn. IB affaire. De ontkenning van Palme en de veroordeling van de klokkenluiders kostte hem veel steun. Een affaire van een vakbondsleider die de bloemetjes buiten zette in het fascistische Spanje deed afbreuk aan zijn imago, net als het vertrek van Ingmar Bergman die verdacht werd van belastingfraude en het onbegrip van Astrid Lindgren dat ze meer dan honderd procent belasting moest betalen. Het viel hem allemaal zwaar, zegt een zoon. Zij kregen zelfs doodsbedreigingen. Door de sterke oppositie tegen kernenergie verloor Palme de verkiezingen in 1976. De tijd van het neoliberalisme, die in privatisering een oplossing zag voor de stijgende werkloosheid, kwam eraan.

Na zes jaar kwam Palme weer terug. Hij verzette zich tegen vreemdelingenhaat, maar venijnige kritiek was zijn deel. Er viel weinig meer te winnen voor de sociaal-democraten en voor Palme. De politiek werd een sleur. Tijdens zijn begrafenis hield minister Anna Lindh een gloedvol betoog in de kerk over internationale solidariteit. In 2003 werd zij zelf door een Serviër doodgeschoten. De moord op Olaf Palme is nog nooit opgelost.

Hier de trailer, die begint met een interview door David Frost, ook alweer overleden.  

Geen opmerkingen:

Een reactie posten