At home in the world (2015), documentaire van Andreas Koefoed

Vluchtelingenkinderen vinden hun plaats in de wereld

De nieuwe documentaire At home in the world van de Deen Andreas Koefoed, die het jaar daarvoor nog The arms drop maakte over een schimmige wapenlevering aan West Bengalen, portretteert een vijftal schoolkinderen van rond de tien jaar die op de Rode Kruis school in het Deense Lynge hun plek moeten zien te vinden. Het gevoel veilig te zijn speelt daarin een belangrijke rol zoals we zien in het portret van Mogamed die met zijn ouders uit Tsjetsjenië is gevlucht. In het nagesprek zegt Koefoed dat Mogamed ervan genoot door hem in beeld gebracht te worden, omdat hij opgemerkt werd.

Juf Dorte heeft via tolk een gesprek met de ouders van Mogamed die twee jaar op school is geweest in Tsjetsjenië, maar vanwege de gebeurtenissen daar stil is en verlegen. Hij houdt van voetballen, maar als de jongens op de school onder leiding van een leerkracht een partijtje spelen, zit hij aan de kant toe te kijken. Op het moment dat hij extraverter wordt kaart Dorte een nieuwe school aan, maar zelf acht hij het moment nog niet gekomen om te verkassen. Zijn vader zegt dat zijn eigen verblijf in Denemarken onzeker is omdat men niet gelooft dat hij in zijn thuisland gevaar zou lopen. Mogamed kijkt op de computer naar foto’s van een aan flarden geschoten Grozny. Dorte heeft een gesprek met Mogamed en zijn zus Dana en zegt dat ze daar wel uitgeleerd zijn. Hun moeder ondersteunt de visie van Dorte, die zegt dat ze zich vereerd voelde om haar kinderen in de klas gehad te hebben. Het gezin krijgt een verblijfsvergunning maar zijn vader niet. Tijdens het ontbijt vraagt Mogamed zijn vader naar zijn activiteiten gedurende de bezetting van de Russen. Dorte bekijkt het vertrek van broer en zus met weemoed. In het nagesprek zegt ze dat ze geen tijd heeft om haar vroegere leerlingen allemaal te volgen, maar dat ze door de film wel gezien heeft dat zij het verschil kan maken. Later krijgt de vader alsnog een verblijfsvergunning.  

Selmuz komt uit Syrië en trakteert omdat ze een verblijfsvergunning gekregen heeft. Ze gaat naar een openbare school en heeft daarover geen vragen. Haar vader zegt dat hij graag wil dat zijn kinderen de taal leren zodat ze zich beter kunnen redden dan hij en zijn vrouw.

Ali uit Afghanistan heeft een kanarie die wel uit zijn kooitje kan maar dat niet doet. Hij vertelt over de lange barre reis die het gezin gemaakt heeft om in Denemarken te komen. Hij heeft angstige dromen, maar wordt door een begeleider gerustgesteld.

De Tsjetsjeense Heda gaat naar een nieuwe school maar de juf zegt dat ze altijd nog eens op bezoek kan komen. Ze tracteert op popcorn.

Amel komt met zijn moeder uit Bosnië en krijgt een complimentje omdat hij tijdens een ruzie met een medeleerling koos voor een interventie door de leerkracht. Zij praat met hem over Bosnië waar hij fruit uit de bomen gapte. Juf zegt dat kinderen in Denemarken dat ook doen. Amel heeft in ieder geval op Facebook nog contact met zijn oude Bosnische vrienden. Hij krijgt een tijdelijke verblijfsvergunning omdat zijn moeder geestelijk ziek is.

In Regisseur aan de keukentafel praat Dana Linssen na met Andreas Koefoed onderwijzeres Dorte, die zegt dat lesgeven op zo’n school met tachtig procent uitval door uitzetting of overplaatsing alleen mogelijk is door een duidelijke structuur te hanteren, die door nieuwe kinderen snel opgepikt wordt. Koefoed heeft zich laten inspireren door de film Etre et avoir (2002), maar anders dan de Latasters die in de klas van juf Kiet bleven, vond hij het te chaotisch om alleen in de klas te filmen en daarom toont hij ook natuurbeelden en gesprekken in zijn documentaire opnam. De natuurbeelden, zoals die van sneeuw, geven verder ook een tijdsverloop aan. Hij liet de documentaire zien op Deense basisscholen zodat kinderen weten waarmee ze te maken krijgen als er vluchtelingen bij hen op school komen. Een mooie stap tot integratie. 

Hier de trailer, hier mijn bespreking van The arms drop, hier die van De kinderen van juf Kiet.