Dramatische oproep aan de maffia om wreedheden te staken
Jos de Putter Roel van Broekhoven, Maaik Krijgsman en
Stefanie de Brouwer voerden met Speeches
een mooi idee uit, namelijk om twaalf belangrijke speeches van mensen in een
context te plaatsen. Elke speech heeft zijn verhaal, luidt de ondertitel van
zijn programma dan ook. De aflevering met Rosaria Costa –Schifani, de vrouw van
een lijfwacht van een rechter die opgeblazen werd door de maffia, is daarvan
een goed voorbeeld. Haar speech is indrukwekkend en de omstandigheden waarin ze
die hield, zijn nog geen verleden tijd. Met archiefbeelden en terugblikken van
Rosaria en andere betrokkenen wordt de geschiedenis teruggehaald.
Vito Schifani was een van de lijfwachten die rechter
Giovanni Falcone in mei 1992 op zijn weg door Sicilië begeleidde toen de maffia
van Casa Nostra een bom onder de snelweg liet ontploffen, waarbij de rechter,
zijn vrouw en enkele lijfwachten onder wie Schifani om het leven kwamen. Het
rouwbeklag in de kathedraal van Palermo was groot. Rosaria was doodsbedroefd,
want ze was zeer gelukkig geweest met haar man, die al van plan was om de
politie te gaan verlaten. Haar lijden bij de doodskist is hartverscheurend om te
zien. Ze deed een indringend beroep op leden van de maffia die ook tijdens de
uitvaartdienst in de kerk aanwezig waren om berouw te tonen en zich te laten
vergeven.
Pastoor Rattoballi stond naast haar toen ze haar oproep
deed. Hij was een neef van Schifani en vond net als anderen in de bomvolle kerk
dat er iets tegen de maffia ingebracht moest worden. Hij schreef daarom een
brief die hij, na toestemming van de kardinaal die de dienst leidde, aan
Rosaria gaf. Ze vond de tekst echter niet sterk genoeg en maakte er een eigen
verhaal van, zelfs toen men de microfoon bij haar weghaalde. ‘Hebben jullie de
moed te veranderen? Jullie moeten veranderen,’ zei ze letterlijk. Ze sprak de
schuldigen direct op hun geweten aan. ‘Ik vergeef je, maar je moet daarvoor wel
op de knieën.’
Haar oproep maakte zoveel indruk dat spijtoptanten zich
aangaven bij de politie die daarop weer anderen kon arresteren. De
spijtoptanten kregen het daarmee niet gemakkelijk. Een van hen, Luigi
Boneventura, zegt dat de woorden van Rosaria hard bij hem aankwamen, maar hij is
zijn leven sindsdien niet zeker meer en in een andere stad woont, maar door de
overheid op geen enkele manier wordt bijgestaan. Er werd al eens een aanslag op
hem gepleegd en men deed een poging om hem te vergiftigen, waardoor hij als een
ten dode opgeschrevene leeft.
De tachtigjarige fotografe Letizia Battaglia die al haar
hele leven de daden van de maffia fotografeerde, maakte geen foto’s in de kerk
maar portretteerde wel Rosaria met haar ogen dicht, waarmee ze haar aanklacht tegen
de wreedheid des te duidelijker in beeld bracht (zie foto). Ze herinnert zich de heldere,
krachtige stem van Rosaria in de kerk, waarmee ze de maffia als de schuldige
aanwees en gerechtigheid vroeg. Battaglia weet van de medeplichtigheid van de
kerk bij de activiteiten van de maffia. De heilig verklaarde Padre Pio is hun
symbool.
Twee maanden later werd ook nog een andere rechter,
Borsellino, vermoord. Hij had haar eerder verteld dat de moordenaar vaak achter
de kist staat en dus in de directe nabijheid is. Volgens Rattoballi moest
Rosaria doorgaan om de muur van zwijgen te doorbreken. Bonaventura zegt dat de
aanslag op Falcone een directe oorlogsverklaring van de maffia tegen de staat
was en dat de huidige maffia door de vervlechting met overheid en kerk twintig
jaar later nog springlevend is. Het maakt het gevoel van machteloosheid alleen
maar groter.
Hier de site
van de VPRO met daarop de Speeches
uit deze twaalfdelige serie.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten