Verpletterend familiedrama rond incest van de pater familias
Festen was een van
de eerste Dogma 95 films en heeft in 2015 nog steeds niets aan kracht verloren.
De losse manier van filmen betrekt de kijker nauw bij het verhaal, de dynamiek
spat van het scherm af. Dat komt ook door het onderwerp, de viering van de
zestigste verjaardag van de welgestelde Deense pater familias Helge Kingenfeldt
op zijn landhuis. De familie komt bijeen om dit groots te vieren met een diner
en logies, maar daarbij vallen er nogal wat gaten en klappen.
Op de achtergrond speelt het overlijden van Linda, de
tweelingzus van de oudste zoon Christian, die inmiddels in Frankrijk woont en
daar een paar restaurants heeft. Linda heeft enkele maanden daarvoor een eind
aan haar leven gemaakt, dat te zwaar voor haar werd. Omdat Michael, haar
jongere broer, niet bij de begrafenis verscheen, is hij ook niet uitgenodigd
voor het verjaardagsfeest, maar dat let hem niet toch daarbij aanwezig te zijn.
In het begin van de film rijdt hij met vrouw en kinderen
naar het landhuis. Hij ziet zijn broer Christian langs de kant van de weg lopen
en nodigt hem uit naast hem plaats te nemen. Zijn vrouw en kinderen zet hij
doodleuk uit de auto. Die moeten het laatste stuk maar lopen.
Naast de onstuimige en impulsieve Michael, die om de haverklap
ruzie heeft met zijn vrouw om pietluttigheden en de onzekere Christian die
verleid wordt door serveerster Pia, is er ook nog zus Helene, een losbol, die haar
intrek neemt in de vroegere kamer van Linda en daar een brief van haar vindt,
die later op de bruiloft voor verdere commotie zal zorgen en definitief het
einde van de feestelijkheden inluidt.
Eerder al vertelt Christian in zijn toespraak over het
seksueel misbruik van hemzelf en Linda door zijn vader, hetgeen een ongemakkelijke
stilte in de eetzaal tot gevolg heeft. De kok, die een jeugdvriend van
Christian is en de speech via een intercom heeft gehoord, zint op meer actie en
draagt de serveersters op om de autosleutels van de gasten te verzamelen.
Niemand de deur uit voordat helderheid komt over het verleden. Christian echter
is niet sterk genoeg om tegen zijn vader in te gaan en past zich aan zoals hij
zijn hele leven gedaan heeft.
De sfeer wordt grimmiger als een frisse, Engels sprekende, zwarte
jongeman verschijnt die de vriend van Helene blijkt te zijn maar het meteen aan
de stok krijgt met Michael. Christian laat zich ook niet onbetuigd en gaat opnieuw
in de aanval. Na een noodzakelijk intermezzo met pianomuziek spreekt de moeder
haar man toe en gaat in op de ontwikkeling van haar kinderen, zonder daarbij Linda
te noemen. We horen dat Michael door een internaatsverleden en een latere
hotelschool in Zwitserland de toestanden in het gezin nooit aan den lijve heeft
meegemaakt. Ze zegt tegen Christian dat hij zijn fantasie moet bedwingen en
zijn excuses moet aanbieden en daartoe moet opstaan. Het is het meest
dramatische moment in de film. Als Christian uiteindelijk opstaat, is het om
opnieuw de aanval te kiezen, hetgeen hem op de woede van Michael komt te staan.
Terwijl oma een idyllisch lied inzet, bindt Michael Christian vast in het bos.
Eenmaal terug zet Michael een racistisch lied in tegen de vriend van Helene,
die daarop de zaal uitloopt en naar de wc gaat. Pia haalt pillen voor haar uit
haar kamer en ontdekt de brief van Linda. Ze geeft die aan Christian die zichzelf
inmiddels bevrijd heeft en via de ceremoniemeester zijn zus opdraagt die voor
te lezen, hetgeen een feitelijk einde van het feest betekent al volgt er nog
een ontbijt waarbij de vader inziet dat de breuk in de toekomst onvermijdelijk
is.
Het is boeiend hoe de verschillende karakters op elkaar
inwerken. Vooral de spanning tussen de onbehouwen Michael en de gevoelige
Christian is snijdend. De film eindigt daarmee niet in een cliché, maar toont hoe
moeilijk het is om zich van een incestueus verleden los te maken.
Hier
de trailer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten