Potlood als medicijn voor het volk
In de documentaire Alledaags
verzet (2013) van de Riahi Brothers kwam het geweldloze verzet van Otpor!
in Servië kort aan de orde. Katarina Rejger en Eric van den Broek waren, onder
het mom van een vriendenbezoek, rond de verkiezingen van 2000 in Belgrado, waar
Otpor! door het organiseren van het verzet onder de bevolking een belangrijk
aandeel had in het einde van het tijdperk Milosevic.
Rejger filmt vanaf september 2000 met een toeristencamera en
voert het woord. Ze hoort op het hoofdkantoor van Otpor! in Belgrado van de
drieëntwintigjarige Milos dat de organisatie geen geheimen heeft voor leden
maar wel voor het grote publiek. Omdat het hoofdkantoor in de gaten gehouden
wordt, vraagt hij door de telefoon in bedekte termen om vlaggen van Otpor!
Later brengt hij grote dozen met luciferdoosjes, gemaakt door huisvrouwen en
verspreid door scholieren, in veiligheid en oefent alvast een ondervraging door
de politie na een arrestatie, zoals de leden vaak meemaken.
De vijfentwintigjarige Vakusin is een van de elf leiders van
de organisatie en woont nog bij zijn ouders. Hij vertelt dat arrestanten meteen
aan binnenlandse- en buitenlandse media worden doorgegeven om te voorkomen dat
ze verdwijnen. Daarom komt een ondergrondse beweging ook niet ter discussie. De
leiders zijn er veel aan gelegen om niet te bestaan. Otpor! is een beweging van
ideeën. Hij geeft geen antwoord op de vraag wie de ideeën verzint.
Srdja Popovic (27) doceert over de organisatie. Hij vindt
dat de bevolking Milosevic bij de komende verkiezingen moet afzetten. Otpor! moet
daardoor mensen mobiliseren om te gaan stemmen. Het potlood vormt het medicijn
voor het volk. De vicepresident zegt dat Otpor! illegaal is en gefinancierd
wordt door de Verenigde Staten. De groei van Otpor! houdt gelijke tred met de
repressie.
Voor de radio vraagt Vakusin zich af of Milosevic zijn
nederlaag zal erkennen of dat Otpor! nog een tijdlang druk op hem moeten
uitoefenen. Daarna vertelt hij Rejger over zijn angst en vrees dat Milosevic
niet zal inbinden.
Op de verkiezingsdag is het stil in de straten. Op het plein
tegenover het hoofdkantoor van Otpor! wordt een podium neergezet waarop
Milosevic zijn overwinning zal vieren. Terwijl Vakusin bezorgd is, is Srdja
hoopvol. De leden van Otpor! bellen lokale verkiezingsuitslagen door, waaruit
blijkt dat de oppositie wint. Volgens Vakusin is dat aan de hoge opkomst te
danken. Otpor! lijkt zijn levensdoel kwijt te zijn. Milos denkt erover manager
van een hotelketen te worden, al zegt hij erbij dat dromen in zijn land zelden
uitkomen.
Milosevic zet echter de hakken in het zand. Hij eigent zich
de ongeldige stemmen toe en wil een tweede ronde. Vakusin vreest dat de
oppositie die zal boycotten waarop Milosevic zich weer tot president zal
uitroepen waarop hun inspanningen vergeefs zullen zijn geweest. Otpor! organiseert
daarom een volksprotest in Belgrado. De vader van Vakusin regelt een bootje
waarmee zijn zoon in geval van nood naar Bosnië kan vluchten. Vakusin zelf wil
niet dat zijn broer de straat opgaat zodat er tenminste één zoon in leven
blijft.
Milosevic spreekt het volk op de televisie toe over
subversieve elementen die gesteund worden door het buitenland, maar kan niet om
het breed gedragen protest heen en gooit de handdoek in de ring. Vakusin huilt
de spanning van zich af.
Srdja vertelde afgelopen week in Revolutie maken doe je zo (Trouw, 3 oktober 2015) over de kracht
van een geweldloze omwenteling. Geweld leidt altijd tot meer geweld, zelfs
tegen IS. Het gaat om verschillende geweldloze manieren om de macht te breken.
Wat dat betreft is hij een ervaringsdeskundige die nog van pas kan komen in het
volksverzet tegen de omsingeling door economische grootmachten en de staten die
hun handlangers zijn.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten