Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



woensdag 15 februari 2012

Recensie: De cursus (2011), Hans Schellekens


Verontrustend en geestig verslag over een persoonlijkheidstraining.

Persoonlijkheidstrainingen schoten na de jaren zestig als paddenstoelen uit de grond. Tot van dag aan toe doet men er van alles aan zichzelf te verbeteren, soms in opdracht van het bedrijf waarin men werkt, soms ook uit eigen beweegredenen. Men is in deze moderne tijd niet goed zoals men is. Men moet mee. Dat ervaart ook de 37-jarige hoofdpersoon Haro in The First Mile, de cursus die door het Milestone instituut gedurende twee avonden en twee dagen op een bedrijventerrein wordt aangeboden. Haro is werkzaam in het onderwijs en ervaart een matheid die hij niet kan verklaren. Soms freewheelt hij al middenin de les naar het einde toe. Zijn vriendin Marije, een ziekenhuis manager stelt vast dat hij toe is aan een verandering. Een collega van hem, Bepke, wijst hem op het Amerikaanse instituut waar ze zelf een faciliterende rol in speelt.

De hele roman gaat over de vier cursusdagen die bol staan met oefeningen, plenaire bijeenkomsten (bevys), bijeenkomsten in kleinere groepjes (coveys), in tweetallen (twains) en huiswerkopdrachten. Vriendin Marije zien we pas aan het eind weer, omdat ze een klus te klaren heeft in het ziekenhuis. Haro, die niet zo gemakkelijk naar buiten komt, is aan zichzelf overgeleverd. Gelukkig krijgt hij als maatje de rebelse uit Oost Europa afkomstige Sabina toegewezen.

Met de nodige reserve bekijkt Haro het jeugdige internationale gezelschap in de zaal, dat uit zo’n zestig personen bestaat. Ze worden eerst toegesproken door de charismatische Egyptische Nashwa en later door haar assistente, de wat minder glad opererende tuincentrummanager Foekje. De laatste wordt in de pauze door de kritische Sabine Fuck ya genoemd. Sabina en Haro verbazen zich beiden over de bereidwilligheid van de deelnemers om alles met hen te laten doen. Haro voelt zich meteen een onwillige kleuter in de groep.

De theorie begint met het onderscheid tussen spelers, toeschouwers en commentatoren. Om je eigen leven vorm te kunnen geven, moet je deelnemen en niet als een buitenstaander aan de zijlijn blijven staan. Deze notie lijkt zeer van toepassing op Haro. Hij verbaast zich erover dat de groep steeds op de klanken van Zonsopgang van Strauss met geheven armen de zaal in moet komen. Na een oefening wordt de zaak opgeschud met een versterkende popsong uit de jaren zeventig of tachtig. Aan het eind verzucht Haro dat hij nog nooit zo vaak John Denver heeft gehoord. Intrigerend zijn de vele facilitators die de cursisten bijstaan, al was het maar met vertaling, zoals dat heet. Haro vraagt zich ook af of de jonge knappe psychologe Eline, die zich als een onnozel wicht op de opdrachten stort, nou helemaal niets geleerd heeft in haar studie. Aansporingen als ‘doe spontaan’ zijn niet van de lucht. Leef alsof dit de laatste dag van je leven is, schreeuwt men Youp van het Hek na.

Het ligt in de lijn der verwachting dat Sabina en Haro een rel gaan veroorzaken en vervolgens afhaken, maar dat gebeurt niet. Pas als zij echt niets anders kan, geeft Sabina er de brui aan, Haro blijft tot het bittere einde, omdat hij Milestone toch een kans wil geven bij hem iets te bewerkstelligen, zoals een doorbraak. Zelfs een één op één benadering door Nashwa faalt echter, tenminste in de ogen van het instituut en de andere cursisten. 

Door het gebrek aan ironie worden de bedoelingen van Milestone scherp over het voetlicht gebracht. Ook de lezer wordt door Schellekens meegenomen in het proces. Het is niet gemakkelijk om op de valsheid de vinger te leggen. Veranderen houdt in dat men onbekende wegen in slaat, dat men de controle opgeeft, maar het is treurig dat een instituut als Milestone van de kwetsbaarheid van de deelnemers profiteert. Mensen juist afhankelijk maakt en aan zich bindt. Positief gezegd is Haro een desillusie rijker geworden.

De cursus is een knap volgehouden verhaal over een training die tot in de details wordt gevolgd en dat daardoor een waarschuwing kan bevatten voor een ieder die zich op het pad wil wagen van de persoonlijkheidsontwikkeling. Niet elk script kan herschreven, hoe aanlokkelijk dat ook lijkt. De manier waarop door Milestone met emoties van deelnemers wordt omgegaan is ten hemel schreiend. Het is de verdienste van Schellekens dat hij dat weet over te brengen.
  

Geen opmerkingen:

Een reactie posten