Goldman Sachs en de vernietiging van Griekenland, Tegenlicht, 13 februari 2012

Onthutsende reportage over de praktijken van de grootste bank ter wereld.

De documentaire begint met de nieuwjaarstoespraak van George Zissimatos van de Griekse Kamer van Koophandel. Hij spreekt daarin zijn zorgen uit over de toekomst: veel winkels staan te huur (ENOIKIAZETAI) en het volk verpaupert omdat het land met dubieuze leningen in de val is gelokt. Boosdoener is de grootste Amerikaanse bank Goldman Sachs, een staat in de staat met veel banden naar de politiek. Een bedrijf dat de knapste koppen naar zich toe weet te trekken door hen riant te belonen voor misdadige financiële acties. Moni Prins, de ex van Goldman Sachs, zegt dat het begrip menselijkheid niet ter sprake komt in de bankwereld. Het gaat er alleen om binnen de grenzen van de wet zoveel mogelijk geld te verdienen.

Nick Dunbar, financieel journalist van Bloomberg in Londen, brengt de gang van zaken rustig en, voorzover te begrijpen voor een buitenstaander, duidelijk naar voren. Griekenland bezat ten tijde van toetreding tot de EU veel buitenlandse valuta. Goldman wilde dat wel inwisselen, zodat de schuldenlast verminderde met 2,8 miljard, maar met de verplichting aan Griekenland om de bank terug te betalen. Goldman dekte zich in door zich te verzekeren tegen wanbetaling. Toen de rente omhoog ging steeg ook de schuldenlast. Hoewel één munt vertrouwen moest geven, spiegelde de EU de wereld een valse belofte voor. Voor Griekenland is het wellicht het beste om failliet te gaan en toch in de EU te blijven. Als er niets gebeurt verslechtert de toestand alleen maar.

William Cohen, bankier maar inmiddels onderzoeksjournalist, zegt dat Goldman ook al een dubieuze rol in de huizencrisis speelde. Men speculeerde erop dat de huizenmarkt zou instorten en verergerde daarmee de crisis. In zijn boek Money and Power toont hij aan dat het Goldman Sachs eerst om het geld en daarna om de macht gaat. Er is sprake van een verstrengeling tussen bankwezen en politiek. Ex-medewerkers als Mario Drachi en Monti hebben ooit voor de bank gewerkt. Er zijn nog steeds veel beleggingen die overgewaardeerd zijn, waardoor banken geen geld hebben om de economie te steunen. Er moeten regels komen waar banken zich aan te houden hebben en een grotere aansprakelijkheid voor gemaakte fouten. Goldman Sachs zou het voortouw moeten nemen. Die vond het idee van Cohen interessant maar pakte het niet op.

Hoogleraar economie Yanis Varoufakis zegt dat financiële specialisten in 2001 omwisselingsacties toepasten om de schulden uit te smeren over volgende jaren. Deze truc werd door de bestuurders niet begrepen, maar ze gingen erin mee omdat het niet illegaal was. Een schuldenspecialist werpt tegen dat het om een betrekkelijk klein bedrag ging. Varoufakis vindt zulke praktijken, die door Eurostat worden goedgekeurd, echter moreel verwerpelijk. Goldman Sachs in een inktvis met tentakels die de wereld leegzuigt, een parasiet, die verhindert dat de wereld weer in balans komt.

Het geldgebrek in Griekenland leidt inmiddels tot een humanitaire crisis. Een apotheek heeft geen geld om een vrouw aan medicijnen te helpen wiens man in een terminale fase van kanker verkeert en moet eerst zelf geld lenen. Fabrikant Roche verdient goed aan de ellende. In Perama wordt een polikliniek voor vluchtelingen tegenwoordig druk bezocht door de bevolking zelf. De stress leidt tot veel gezondheidsklachten. De vrouw van een werkloze man zegt dat men de bankiers met een kalashnikov moet doodschieten.  

Hier meer over de hoofdrolspelers in deze uitzending.

Tegenlicht vroeg Goldman Sachs om een reactie. Die wilde men alleen telefonisch geven.

Hier een interview met medewerker Van Praag, die overigens dezelfde dag ontslag had genomen.

Volgende week een reportage over Argentinië dat in de jaren negentig ook failliet ging maar inmiddels de sterkste economie van Zuid-Amerika heeft. Zal dat een oplossing voor de arme Grieken zijn?