Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



dinsdag 31 maart 2015

Eerste kwartaalbericht Allerhande maar vooral literatuur, 31 maart 2015



Op naar de tweede helft van dit blog

De tijd vliegt. Er gebeurt zoveel in de wereld dat een tweejaarlijks bericht niet toereikend is. Daarom voor de eerste keer een kwartaaloverzicht. Ik put vooral uit mijn artikelen van de laatste maand. Daarin ging het onder meer over de toekomst van onze maatschappij. De Westerse welgezegd, want de ontwikkelingen in het Midden Oosten tarten elke beschrijving. De Arabische lente baarde vooral monsters. De val van een dictatuur levert natuurlijk niet meteen democratische verhoudingen op, zei iemand laatst op televisie van wie ik de naam vergeten ben. Het Oosten van Europa is een ander verhaal. De Russische bevolking wordt voorgelogen door Poetin, die zich in een paar jaar tijd meester heeft gemaakt van de kranten en de televisie. Haat zaaien tegen alles wat niet Russisch is, is regel. Gary Kasparov vergeleek de dictator in Buitenhof met Hitler. Peter Pomerantsev werkte tien jaar bij de Russische media en schreef er een boek over met de veelzeggende titel Niets is waar en alles is mogelijk.

Wij in het Westen hebben andere problemen. De digitalisering van de maatschappij zou een zegen kunnen zijn, waardoor mensen zich meer met hobby’s en vrijwilligerswerk zouden kunnen bezighouden, maar geeft in plaats daarvan kopzorgen. Auke Hulst schetste – onder andere op grond van het Banking blog van Joris Luyendijk - in zijn roman Slaap zacht, Johnny Idaho (2014) een samenleving waarin de macht in handen is gekomen van enkelen. Gedeeltelijk is dit al zo. De meerderheid van de mensen is de dupe van het kapitaal dat vrij over de wereld reist. De bezitters daarvan – denk aan Sun Capital – zijn vrij om te doen en te laten wat ze willen. Zolang het kapitaal aan de macht is, duurt de Verelendung op alle vlakken voort. Ik denk alleen al aan al die huisartsen die gemangeld worden door de zorgverzekeraars.

De immigratie wordt door partijen met de vrijheid in hun vaandel als een steeds groter probleem gezien, maar hun antwoord om de grenzen te sluiten leidt tot nog meer problemen. Uiteindelijk komt het neer op een eerlijke verdeling van de welvaart en de aardse hulpbronnen. Het zou mooi zijn als zonne-energie voor iedereen gratis beschikbaar zou komen. Dat zou veel conflicten schelen. Oliemaatschappijen en overheid hebben echter baat bij schaarste en winsten, vandaar dat de Groningers er bekaaid vanaf komen. 

Ik vraag me wel eens af waarom men in Nederland niet luider demonstreert. Het protest van de studenten in het Maagdenhuis wordt nauwelijks gehoord. De antwoord luidt dat de burger zelf in het complot zit. Uit het noordwesten van Europa hoeven we weinig te verwachten. Transitiedeskundige Jan Rotmans heeft nog tien keer zoveel mensen nodig om de weegschaal naar de goede kant te laten doorslaan (zie Tegenlicht, 23 februari). Het zijn voorlopig de Zuid Europeanen die zich laten horen. Syriza in Griekenland en Podemos in Spanje winnen aan invloed. Pas als mensen echt in nood komen blijken ze bereid risico’s te nemen.   

In de documentaire Two raging grannies (2013) proberen twee oudere Amerikaanse dames de vinger op de juiste plek te leggen en gaan kritiek niet uit de weg. Hoe komt het toch dat de economie zo allesbepalend is? De oude, maar taaie bejaarden bekommeren zich om de wereld en ons nageslacht, zoals elk normaal mens zou moeten doen. Een deel van het probleem bestaat uit de inkapseling van de kritiek, zoals filosoof Herbert Marcuse in de zestiger jaren al vaststelde. Het boek Het digitale proletariaat van Hans Schnitzler wordt zonder probleem door Bol.com geleverd. In gesprek met Wim Brands haalde hij Aldous Huxley aan die stelde dat onze moderne maatschappij zoveel informatie aanbiedt dat mensen onverschillig worden.

Er gebeurt wel het nodige op het gebied van emancipatie en bewustzijn. De tijd dat er nog volop gerookt werd is nog niet zo lang voorbij. Het bewustzijn kan zich snel aanpassen, maakte Frans Bromet duidelijk in zijn documentaire Brandend verlangen. Zo is het ook met de rolverdeling tussen de seksen en de emancipatie van mensen met geestelijke problemen. André Klukhuhn sprak in gesprek met Wim Brands op 8 maart j.l. bemoedigende woorden over het dichten van de kloof tussen normaal en abnormaal.  

Zelf richt ik me in toenemende mate op het theater, dat levendiger is dan het lezen van boeken, al staat  literatuur vaak wel aan de basis ervan. Theater heeft weer een ander kwaliteiten. De neerslag van wat theatermakers belangrijk vinden om aan het publiek te tonen speelt zich direct onder de ogen af.  Ik heb enorm genoten van Alsemkomt, dat de kritiek op ons doen en laten op Brechtiaanse wijze luid en monter uitte.  

Het is niet mijn bedoeling om te gaan preken. Temeer niet omdat de gevaren altijd uit onverhoedse hoeken komen en de toekomst altijd anders is dan we denken. Ieder zet zijn eigen beentje voort en samen komen we een eind. Op naar de tweede helft van dit decennium en van dit blog! 




Geen opmerkingen:

Een reactie posten