Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



woensdag 11 maart 2015

Het Groot-Brittannië van Kate Williams (2015), VPRO reisserie van Marlou van den Berge en Djoeke Veeninga



Afkomst nog steeds bepalend voor het toekomstig leven

De charmante historica Kate Williams (foto van Djoeke Veeninga) timmert aan de weg. Ze is hoogleraar, schrijft boeken en presenteert een televisieprogramma. Het verleden is haar obsessie. De sociale structuur haar stokpaardje. Groot-Brittannië is het land waar de monarchie nog steeds springlevend is, al is er kritiek op de uitgaven. Haar oma streefde er naar om de koninklijke onderscheiding voor honderdjarigen in de wacht te slepen, hetgeen haar ook lukte. Williams neemt de kijker naar het VPRO reisserie Het Groot-Brittannië van… mee naar een boerengemeenschap aan de rivier Conwy in Wales, waar haar wortels liggen.  

Williams vertelt dat het leven in het verleden geheel bepaald werd door de klasse waarin men werd geboren. Tegenwoordig is er meer geloof in sociale mobiliteit. Haar eigen vader kwam
uit een boerendorp in Wales, maar vertrok naar Birmingham om daar advocaat te worden. Grappen van Engelsen over de Welshmen waren niet ongewoon. Men keek neer op het minder geciviliseerde landsdeel. Een oudoom vertelt dat men er niet over dacht om naar Engeland te gaan. De taal wordt inmiddels met uitroeien bedreigd, zelfs al wordt die op school onderwezen.   

Williams bracht in haar jeugd veel tijd door op de boerderij van haar grootouders, die daar ook begraven liggen. Ze hielden in hun familiebedrijf schapen, zoals iedereen in de streek. Die graasden overal in de omgeving. Volgens de oudoom was er vaak onenigheid van wie welk schaap was. Families keken elkaar daardoor nooit meer aan. Claudia, een nicht van Williams beheert tegenwoordig de boerderij van de familie en is er trots op, hoewel het niet mee valt de touwtjes aan elkaar te knopen. Veel agrariërs hebben daarom een camping of een Bed and Breakfast, maar het moet je natuurlijk wel liggen om met mensen om te gaan.

Het klassenstelsel is volgens Williams net zo belangrijk voor de culturele identiteit als de geografische afkomst. Zelf zat ze in Birmingham op een privéschool, maar voelde zich niet erg thuis tussen meisjes uit een hoger milieu. Uit schuldgevoel dat de studie haar ouders veel geld kostte, werkte ze hard, maar een studiebol was bij de klasgenoten niet zo geliefd. Ze is terug op haar school en volgt een geschiedenisles over Members of Parliament die niet betaald kregen voor hun vertegenwoordigende werk, hetgeen voor afgevaardigden van Labour een probleem was. Engeland was in de Victoriaanse tijd nog een koloniale macht. Volgens leerlingen wordt Groot-Brittannië een dwerg als Schotland de eigen weg gaat en hun land zich afscheidt van de Europese Unie. Gelukkig is er nog de federatie en de band met het Gemenebest.

De klassenmaatschappij blijft een blok aan het been. Een plattelandsvrouw vertelt in de trein over de cultuurshock die ze op de middelbare school te verwerken kreeg. Op de sociale faculteit van de London School of Economics onderzoekt Mike Savage de sociale mobiliteit. In vergelijking met het verleden is de middenklasse enorm toegenomen, maar een kleine bovenlaag heeft wel alle macht in handen. Dat wordt echter in de maatschappij niet zo gevoeld. Het precariaat, de onderklasse van mensen zonder baan, maakt vijftien procent van de bevolking uit. Door mijnsluitingen groeide hun aantal. Een docente die uit Nottinghamshire komt, vertelt dat ze nog steeds vaak bang is om weggestuurd te worden, zo diep zit het gevoel van ondergeschiktheid.

De opkomst van de mijnbouw in Zuid Wales betekende economische groei voor de regio.
Door een ramp waarbij 439 mijnwerkers om het leven kwamen werd een bres geslagen in de gemeenschap. Een mannenkoor, een bekend verschijnsel in dit gebied, verwerkt het leed in een lied. De zangers vertellen over hun huidige werkzaamheden. Velen zijn de streek uit gevlucht. Er is veel armoede, zoals een bewoonster uit Cardiff laat zien, al tast dit haar gemeenschapsgevoel niet aan. Claire, leidster van een buurtcentrum, zegt dat de kloof tussen de have’s en de havenot’s alleen maar gegroeid is. Zelfs mensen met een baan vallen ten prooi aan armoede. Ze verwijt politici dat die alleen het eigenbelang nastreven.

Studeren is duur en banen onzeker. Williams praat met enkele studentes in Oxford, die geïmponeerd zijn door het instituut. Ze waren zeer onzeker bij hun intrede in de studentengemeenschap. Die bestaat ook uit besloten clubs, waaruit toekomstige leiders zoals Cameron en burgemeester Johnson gerecruteerd worden. De elite houdt zichzelf in stand. De levensloop van de Britse burger wordt nog steeds in de wieg vastgelegd.   
Hier meer over Kate Williams op de site van VPRO Buitenland, hier het nummer It’s a fine day van Kristy Hawskshaw waarmee elke aflevering opent, a capella dan wel.

P.s. Djoeke Veeninga wierp nog een blik over bovenstaande tekst en zei dat men zeker moest kijken naar de laatste aflevering van deze serie, een mooi immigratie verhaal van Sathnam Sanghera.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten