Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zondag 15 maart 2015

Theaterrecensie: Kunsthart, mugmetdegoudentand, Toneelschuur, 14 maart 2015



Humoristische en bijtende eenakters over de verhouding tussen kunst en politiek  

Toneelgroep mugmetdegoudentand snijdt onderwerpen aan die alles met de gekte in onze maatschappij te maken hebben. Deze komt dit keer naar voren in de verhouding tussen kunst en politiek. In een drieluik wordt die verhouding blootgelegd. We zien eerst een aanvaring tussen de directeur van het Rijksmuseum met een vertegenwoordigster van de Fietsersbond, vervolgens een confrontatie tussen een bestuurder namens het koninklijk huis met een bekend dirigent en tenslotte een toespraak van de minister-president tot protesterende kunstenaars in de tijd dat Halbe Zijlstra nog staatssecretaris van cultuur was. Na twee humoristische en bijtende delen valt de toespraak helaas wat tegen. Er zit minder ontwikkeling in dit derde deel en ook de tekst is niet zo scherp.   

De titel Kunsthart heeft een tweeledige betekenis. Het kan slaan op hart voor de kunst of op een kunstmatig hart. Het gaat erom of de liefde voor de kunst waarachtig is. In het eerste deel is het vooral het kunstmatige hart dat klopt. Directeur Wim Pijbes wil spijkers met koppen slaan rond de renovatie van het Rijksmuseum, maar wordt aan alle kanten tegengewerkt door  commissies, een klankbordgroep of zelfs een broedvogelwerkgroep. Zijn collega van het MoMA vroeg zich af hoe het kon dat de renovatie bij hemzelf slechts drie jaar duurde en die van het Rijks zoveel langer. (Oeke Hoogendiik maakte een bekroonde serie documentaires over de verbouwing.) Dit keer staat Marion, projectmanager van de Fietsersbond, voor de deur om te overleggen over de tegels voor het fietspad onder de onderdoorgang van het museum. Het gesprek speelt zich af tegen de achtergrond van gehei en soms luid geboor, dat Pijbes noodzaakt met een telefoontje tot zwijgen te brengen. Pijbes heeft ook hier niet veel te vertellen. Marion heeft twee slipvaste klinkers in haar tas, andere tegels hebben een ander prijskaartje. Pijbes wil echter niets weten van de kosten. Hij denkt groot, wijst op De nachtwacht die achter hen aan de muur hangt en gaat voor de Spaanse Ramblas tegel. Er ontstaat een pittige confrontatie tussen deze ondernemer in de kunst en de gedreven manager, waarbij tenslotte Pijbes zijn fysieke kracht moet gebruiken om zijn opponente eronder te krijgen. Het deel eindigt met humor als Pijbes Marion laat wegslepen door een werknemer met een helm en hem en passant vraagt naar zijn persoonlijke indruk van De nachtwacht. De man twijfelt en merkt dan op dat het schilderij niet waterpas hangt.

In het tweede deel gaan de remmen helemaal los, meteen al bij de opkomst van Irina, de tweede vrouw van de Letse dirigent Mariss Jansons. Deze ontvangt in hun hotelkamer Hans, die namens Willem Alexander voor diens troonswisseling een concert moet zien te regelen met het concertgebouworkest en dj Armin van Buuren. Erica, de vrouw van Van Buuren neemt deel aan de besprekingen omdat haar man op dat moment in Brazilië zit. Het is niet haar paarse pruik die de aandacht van de dirigent trekt, maar het witte vest, gewoon een Bijenkorfje volgens Erica, maar volgens Jansons van een kleur die hem terugvoert naar de Russische winter en het geluid dat voetstappen in de sneeuw maakte. Life is a miracle, volgens hem. Zijn bevlogenheid staat tegenover de oppervlakkige muziekopvatting van Erica en de slinkse manier waarop Hans de twee stijlen aan elkaar probeert te koppelen. De verschillende stemmingen worden in de mimiek van de drie personen duidelijk zichtbaar. Zelfs Jansons krijgt een woedeaanval. Als hij weer gekalmeerd is, gaat hij naast Hans zitten en legt diens hand op zijn hart, waar de muziek van Sjostakovitsj vandaan komt, die hem verheft. Prachtig is zijn manier van dirigeren. Helaas wordt hij er, volgens Irina, net als zijn vader door gevloerd.

Tenslotte horen we Mark Rutte in aanwezigheid van zijn tekstschrijver Anton te keer gaan tegen de kunstenaars. Dit naar aanleiding van een televisie uitzending waarin men klaagt over de bezuiniging op de kunsten. Wat Rutte betreft kunnen die vertrekken. Zo niet, dan moeten ze begrijpen dat ze in een land wonen waar alleen nut en handel telt. Anton zit erbij als de tekstschrijver van Obama, likt aan een lolly, maar krijgt geen speld tussen de tirade van Rutte, die bekent dat hijzelf een kunstliefhebber is en vaak na sluitingstijd de zevenentwintig passen naar het Mauritshuis loopt om naar het geketende vogeltje van Fabricius te kijken, een beeld van zijn eigen gevangenschap. Helaas is de toespraak niet geloofwaardig van een man die nooit ergens iets over zegt en als hij dat doet, zoals over Syriëgangers, zich veel te sterk uitdrukt. De manager van BV Nederland spreekt gewoonlijk in clichés. Zijn wat kinderlijke aandacht voor het spelletje Lingo na het zesuurjournaal is dan ook beter aan hem besteed.        

Het heeft humor als we als afsluiting van het drieluik in nieuwsberichten discussies horen over het fietspad onder het Rijksmuseum door, de Bolero van het Concertgebouworkest en Armin van Buuren op het Java eiland, waarbij de laatste nauwelijks te horen was en over het afscheid van Jansons van het concertgebouw en de hand daarin van Irina.  

De decorwisselingen zijn fraai met schermen die respectievelijk de verbouw van het Rijksmuseum voorstellen, de koninklijke sfeer met een fraaie zetel in het hotel van het echtpaar Jansons en tenslotte de tegelwand bestaande uit Ramblas tegels waarvoor Rutte met digitale middelen in de hand uitzakt.   

De voorstelling wordt gedragen door het geweldige spel van Hannah van Lunteren, Sieger Sloot en vooral Guy Clemens. De laatste speelt twee onvergetelijke rollen als de dirigent Jansons en zijn vrouw. De regie is van Lineke Rijxman, de tekst van Nathan Vecht.  

Hier mijn bespreking van de documentaire Het nieuwe Rijksmuseum van Oeke Hoogendijk in de tijd dat Ronald de Leeuw nog directeur was, hier de site van mugmetdegoudentand, hier de site van Nathan Vecht.   

Geen opmerkingen:

Een reactie posten