De 28-jarige Nederlands Marokkaanse Quafae Bahi, die in Leiden rechten studeerde en geselecteerd werd om in 2009 te beginnen met de zesjarige Rechter Ambtenaar in Opleiding, geeft ons een kijkje in de keuken.
We zien haar afwisselend tijdens de opleiding in Zutphen en haar eerste, zes maanden durende, stage als griffier in de strafsector bij de Rechtbank Zwolle.
De film begint heel vermakelijk met een mede-studente die vertelt dat ze vroeger al rechtertje speelde tussen de schuifdeuren met een toga aan. Op een dag had haar moeder de bef in de bonte was gedaan en was die roze gekleurd waardoor ze totaal van slag en in alle staten was.
Hoe leg je uit dat je als 30-jarige nog in opleiding ben? Hoe kies je tussen rechter of officier?
Dit zijn een tweetal vragen waarmee de studenten de opleiding beginnen.
De voorzitter van de opleiding legt uit dat ze in de praktijk met allerlei praktische problemen te maken zullen krijgen: dat ze bijvoorbeeld om vijf uur hun kind moeten ophalen terwijl het werk nog niet af is. Als het idealisme vervlakt, zegt ze, hou er dan mee op.
Tijdens de opleiding bespreekt men kenmerken van een rechter, een psycholoog geeft opdrachten, men doet een rollenspel. Een docent noemt hen het neusje van de zalm, een ander zegt dat rechterlijke uitspraken moeten passen binnen de cultuur. Het proces van rechtspreken is er een van eeuwen, er is diep nagedacht over de regels, men staat in een traditie.
Weer een ander zegt dat de bewijsregels vaak marginaal zijn en dat een rechter veel macht heeft.
De raadkamer is de vergadering van drie rechters over vier voorvragen en drie hoofdvragen, waarbij de jongste als eerste zijn of haar mening geeft en men probeert concensus te bereiken. Als iemand het onderspit delft en later toch gelijk krijgt is het niet de bedoeling dat aan de grote klok te hangen. Dat is het geheim van de raadkamer.
Een rechter houdt zich bezig met onjuist handelen en niet met goed en slecht. Maak duidelijk of je iemand wel of niet gelooft, luidt het advies. Je overtuiging is bepalend. Je moet kiezen wie er gelijk heeft en daar de bewijsmiddelen bij zoeken. Dat kan alleen als je besluiten kan nemen. Het is geen opleiding voor twijfelaars.
Quafae stelt zich voor aan de collega’s in Zwolle en vertelt dat ze een nieuw leven gaat beginnen. De president van de rechtbank vraagt haar dat uit te leggen. Quafae zegt dat ze uit Leiden komt en dat ze in deze nieuwe omgeving opnieuw vrienden moet maken en haar eigen weg vinden.
Haar mentor, strafrechter Erik Koster, zegt, voorafgaande aan een zitting, dat ze alleen hoeft te notuleren, vooral wat de verdachte zegt over de te lastenlegging. Quafae heeft moeite om de bef vast te knopen. Aan het begin van de zitting wordt de verdachte binnengeroepen. De officier van justitie leest de tenlastelegging voor. Quafae zit ijverig te schrijven, dan weer ernstig na te denken. Quafae sjouwt dikke stapels papier van rechtszaal naar werkruimte en moet zich soms haasten Koster heeft een aanmerking op haar verslag, pakt het wetboek erbij en toont haar dat het anders had gekund. Tijdens een nabespreking zegt een andere rechter dat het altijd aardig is om te zien of de verschijning van de verdachte klopt met het beeld dat in het dossier geschetst wordt
Tijdens een tussentijdse beoordeling zegt Koster dat de uitdrukkingen van Quafae soms niet correct zijn. ‘Kom maar met je ideeën,’ hoor, zegt hij, ‘stevigheid is belangrijk in dit vak.’
We zien een videoreconstructie van een geval waarbij een man een binnendringer met een mes steekt. Het slachtoffer ziet op straat zijn darmen naar buiten hangen.
Men bespreekt de strafmaat. Quafae spreekt over noodweer en geeft achttien maanden, een andere rechter wijst erop dat verdachte de zorg heeft voor zijn kinderen en een winkel heeft. Uiteindelijk komt Koster op 24 maanden, waarvan zes voorwaardelijk.
Soms geeft hij bij gebrek aan bewijs, iemand het voordeel van de twijfel, maar Quafae mist uitdrukkingsvaardigheid in het Nederlands. Ze krijgt nog net niet de laagste beoordeling die mogelijk is.
In het nagesprek vraagt de begeleider van de opleiding of zij zich op haar gemak en vrij voelde. Quafea zegt van wel, alleen had ze wel eens inhoudelijke twijfels en moet dan huilen. In de aftiteling lezen we dat ze de opleiding voortijdig verlaten heeft. Met dank aan deze aardige jonge vrouw voor haar bereidheid ons te laten kijken naar haar inspanningen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten