Het nieuwe taboe op de oorlog, verboden Arondéuslezing van Thomas von der Dunk

Een cultuurhistoricus met moreel besef monddood gemaakt.

Sinds 2004 organiseert de provincie Noord-Holland de Arondéuslezing, waarin aandacht voor maatschappelijke ontwikkelingen de gemeenschappelijke noemer is. Dit ter nagedachtenis aan de homoseksuele kunstenaar en verzetsheld Willem Arondéus, die in 1943 geëxecuteerd werd omdat hij deelnam aan een bomaanslag op het Amsterdamse Bevolkingsregister. Na Marjolijn Februari zou dit jaar cultuurhistoricus Thomas von der Dunk zijn entree maken in het provinciehuis dat alweer snel was uitverkocht. Vorig jaar plaatste men zelfs een video in een belendende zaal om aan de enorme belangstelling tegemoet te komen.

De zaal zal dit keer, als er niets verandert, leeg blijven omdat de werkgroep van vijf Statenleden die de lezing beoordeelde zich niet kon vinden in de inhoud. De Statenleden van CDA en VVD waren bang de PVV voor het hoofd te stoten. Dit is een trieste en onaanvaardbare ontwikkeling.

Von der Dunk schetst onder de titel Het nieuwe taboe op de oorlog een beeld van vroeger als een door de verzuiling verdeeld land, dat alleen De Oorlog had om in te geloven en waar niemand aan mocht komen. De Centrumpartij van Janmaat werd om die reden geïsoleerd. De tweede wereldoorlog was het enige dat ons verbond, waar we het altijd over eens waren, namelijk dat de brute verkrachting van de rechtsstaat, naast de uitroeiing van bevolkingsgroepen, nooit meer mocht plaatsvinden.

Het zou volgens Von der Dunk gratuit zijn om in 2011 een algemeen en nietszeggend verhaal te houden, juist omdat op dit moment de rechtsstaat onder vuur ligt vanwege het feit dat de PVV het niet zo nauw neemt met de gelijkheid van alle burgers voor de wet en de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht.

In zijn polemische en stilistisch elegante betoog schetst Von der Dunk parallellen met de NSB die ook een laag democratisch gehalte had. De opkomst van een agressief populisme gaat gepaard met opportunistische politieke gemakzucht van de huidige regeringspartijen. De samenwerking met de PVV schept lastige dilemma’s over de koers die men moet varen. Het leidt tot overschrijding van de regels voor een humaan vreemdelingenbeleid en tot schipperen met principes van rechtvaardigheid en gelijkheid.

Het nieuwe taboe op de oorlog houdt in dat elke kritiek op de PVV de mond gesnoerd moet worden. De aanval van die partij op de grondwet wordt gebagatelliseerd om de illusie van eenheid in stand te houden. Von der Dunk werd het slachtoffer van zijn eigen verhaal en daarmee wordt het taboe bevestigd dat hij juist wilde doorbreken. 

In Pauw en Witteman van 21 april j.l. zegt Von der Dunk dat de mening over de inhoud van zijn lezing is veranderd sinds 6 maart j.l. toen de PVV in de Provincale Staten van Noord-Holland kwam.

We zien een vraaggesprek van RTV NH met Meino Schraal, Statenlid van het CDA, waarin die zegt dat de lezing teveel een partijpolitieke lading had en dat dat niet de bedoeling was.

Von der Dunk neemt het Schraal en van zijn collega van de VVD kwalijk dat ze advies hebben gevraagd aan Hero Brinkman, fractievoorzitter van de PVV in de Noord-Hollandse Staten, en zich door hem hebben laten ringeloren.  

Von der Dunk wijst erop dat ook het showproces van Moskovic past in het onderuit halen van de rechtsspraak. We zien een interview met Wilders waarin hij zegt dat rechters die niet hard genoeg straffen bij het RIAGG moeten gaan werken. De politiek kijkt het probleem weg, zegt Von der Dunk. Ministers slaan sinds de steun van de PVV aan de regering een hardere toon aan. De minister president vindt de PVV een normale partij. Von der Dunk ziet het als zijn morele plicht om hier zijn stem tegen te verheffen.

Frans Timmermans maakte op Facebook van de afgelasting een duel met VVD-er Boekestijn, maar ik denk dat er meer in het geding is. Trouw-lezers die in de krant van vandaag een drietal citaten krijgen voorgelegd, kunnen dat niet op waarde schatten. Het gaat om het hele betoog. Hierbij de link naar de lezing, die alsnog uitgesproken moet worden. We zijn het aan Willem Arondéus verplicht. De volledige tekst van de Arondéuslezing door Thomas von der Dunk is hier te lezen.